Aansprakelijkheid toetredende vennoot voor “oude” schulden vof

Onlangs oordeelde de Rechtbank Rotterdam, sector kanton, dat een vennoot aansprakelijk is voor schulden van de vennootschap onder firma (hierna: "vof"), die vóór zijn toetreden zijn ontstaan. Volgt dat uit de wet? Is dat wel vaste rechtspraak? Voorziet het wetsvoorstel personenvennootschappen in een regeling daaromtrent? In dit artikel zullen die vragen worden beantwoord mede aan de hand van de voormelde uitspraak.

Rechtbank Rotterdam, sector kanton (hierna: "de Rechtbank")
Een schuldeiser had een vordering op HM Group vof (hierna: "HM Group") voor verrichte werkzaamheden. Omdat betaling niet volgde, heeft eiser in rechte betaling van de voor de werkzaamheden onbetaalde facturen gevorderd van HM Group en drie andere (rechts)personen.

Eén van de drie andere aangesproken (rechts)personen is Al Salman Beheer B.V. (hierna: "Al Salman"), vennoot van HM Group. Al Salman voerde in de procedure als verweer aan dat zij niet aansprakelijk is voor schulden van de eiser, omdat zij pas na het ontstaan van de schulden tot de vof is toegetreden.

Om haar stelling kracht bij te zetten, verwees Al Salman naar twee uitspraken van het Gerechtshof Arnhem (hierna: "het Gerechtshof") uit de jaren 90, waarin is uitgemaakt dat een vennoot niet aansprakelijk was voor de schulden, welke vóór zijn toetreden zijn ontstaan. De Rechtbank oordeelt dat die uitspraken niet relevant zijn. De ene uitspraak ziet op een andere feitelijke situatie. De vof werd in die zaak door het toetreden van een nieuwe vennoot ontbonden en opnieuw opgericht, terwijl in deze zaak de vof is blijven bestaan en de identiteit is behouden. Het andere arrest betreft volgens de Rechtbank eveneens een andere situatie. Bovendien overweegt zij dat die beslissing voornamelijk was ingegeven door de regeling, zoals neergelegd in het wetsvoorstel personenvennootschappen. De Rechtbank oordeelt dat die regeling nog geen geldend recht is en ziet geen reden om daarop vooruit te lopen.

Onder verwijzing naar het relevante wetsartikel verwijst de Rechtbank dat iedere vennoot aansprakelijk is voor de verbintenissen van de vennootschap. Dat geldt volgens haar eveneens voor de toetredende vennoot. Op grond daarvan wordt Al Salman hoofdelijk aansprakelijk gehouden voor de schuld van de vof aan eiser.

Huidige wetgeving
Uit de wet volgt dat vennoten hoofdelijk verbonden zijn voor schulden van de vof.

De vraag of daaruit ook heeft te volgen dat een toegetreden vennoot aansprakelijk is voor schulden, welke vóór zijn toetreden zijn ontstaan, is omstreden. Binnen zowel de rechtspraak als de literatuur bestaat daarover geen overeenstemming. De Rechtbank heeft dat ook expliciet aangegeven in haar uitspraak. Zij kiest er, in tegenstelling tot enkele andere rechters in het verleden hebben gedaan, terecht niet voor om bij haar afweging vooruit te lopen op het wetsvoorstel personenvennootschappen.

Wetsvoorstel
Het voormelde wetsvoorstel speelt al geruime tijd en ziet op een nieuwe regeling voor de (i) vof, (ii) de commanditaire vennootschap en (iii) de openbare vennootschap. In december 2009 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel uiteindelijk aangenomen en het ligt thans bij de Eerste Kamer.

Bij inwerkingtreding zullen de drie voormelde rechtsvormen komen te vervallen. Daarvoor komen in de plaats de openbare vennootschap met / zonder rechtspersoonlijkheid, de commanditaire vennootschap met / zonder rechtspersoonlijkheid en de stille vennootschap.
Een bestaande vof zal na de inwerkingtreding moeten worden aangemerkt als een openbare vennootschap.

Wat betreft de onderhavige aansprakelijkheidskwestie is in het wetsvoorstel expliciet opgenomen dat een vennoot die toetreedt of opvolgt, slechts verbonden is voor de verbintenissen die na zijn toetreding of opvolging volgen (en dus niet voor verbintenissen die zijn ontstaan vóór toetreding). Er wordt daarmee een einde gemaakt aan de hiervoor beschreven bestaande onduidelijkheid. Overigens zal hetgeen de toetredende vennoot heeft ingebracht in de vof wel vatbaar zijn voor verhaal.

Slotopmerkingen
Zolang de huidige wet nog van toepassing is, dient een vennoot er dus rekening mee te houden dat hij aansprakelijk kan worden gehouden voor alle schulden van de vof, inclusief de schulden welke zijn ontstaan vóór zijn toetreden.

In dat kader is het als toetredende vennoot raadzaam vóór toetreding met de vof en de andere venno(o)t(en) overeen te komen dat hij door hen wordt gevrijwaard voor dergelijke schulden. Of Al Salman bij haar toetreding een dergelijk voorbehoud heeft gemaakt, is niet gesteld of gebleken. Al met al is oplettendheid bij toetreding geboden!