Doorverkopen van digitale downloads? Haagse rechter kopt door naar Luxemburg

Sinds het beruchte UsedSoft arrest van het Europeses Hof van Justitie uit 2012 zoemt in de Europese media- en publishing markt de vraag of de Europese harmonisatie van het auteursrecht betekent dat dit niet (meer) kan worden gebruikt om te voorkomen dat een klant door hem gedownload werk doorlevert aan iemand anders (die dan dus geen klant meer hoeft te worden…).

De strijd wordt uitgevochten over het product e-book. Nog geen twee maanden geleden oordeelde de Amsterdamse rechtbank dat dit doorverkopen inderdaad mag (zie NewsFlash nr. 7 met mijn artikel: Opzienbarende uitspraak: ook e-books vrij voor tweedehands handel). Gisteren heeft de Haagse rechtbank besloten dat deze vraag moet worden voorgelegd aan het Europese Hof van Justitie. In die zaak, van de Vereniging van Openbare Bibliotheken tegen organisaties van uitgevers en auteursrechthebbenden, ging het strikt genomen om het uitlenen van e-books, niet het doorverkopen. Maar de vraag naar de grenzen van de zeggenschap van auteurs over een met hun toestemming gedownload 'exemplaar' van het boek is in wezen dezelfde. En is op zijn beurt weer dezelfde vraag die geldt voor alle digitale producten in het auteursrechtdomein, met als belangrijkste groep natuurlijk de digitale muziek-, film- en entertainmentproducten. Als het Europese Hof aan een antwoord op die vraag inderdaad toekomt (maar zeker is dat niet: rechters zijn nogal eens gecharmeerd van de kortste way out naar een beslissing, waardoor een principieel punt niet aan bod kan of hoeft te komen) - dan is er dikke kans dat het antwoord het hele terrein zal bestrijken van alle digitale producten waar auteursrechtelijke bescherming aan vast zit.

Als het Europese Hof geen auteursrechtelijke zeggenschap meer toelaat over het doorverkopen van via download 'gekochte' werken, zal dat voor de branche een verdere stimulans zijnom na te denken over andere business modellen. In de software-industrie is de trend naar SaaS-gebruik al lang gaande: Software-as-a Service betekent dat helemaal geen programmatuur meer wordt geleverd, gedownload of geïnstalleerd: de gebruiker zoekt verbinding met de server van de dienstverlener en gebruikt de daarop staande software, zo vaak en zo lang als nodig. Kijkend naar de branche van boeken en entertainment kan het dan niet lang duren voordat we, in de vorm van e-BaaS, MaaS, FaaS en GaaS, de producten e-Book-, Music-, Film- en Games-as-a-Service krijgen voorgeschoteld.