Gebruik van tegenstrijdige Algemene Voorwaarden

In de ondernemingspraktijk is het normaal, dat beide contractspartijen bij het sluiten van de overeenkomst willen dat hun eigen Algemene Voorwaarden geldig zijn. Vaak bevatten de Algemene Voorwaarden daarom zogenoemde geldingsclausules (vrijwarings- en exclusiviteitsclausules), volgens welke de Algemene Voorwaarden van de andere partij voor niet van toepassing worden verklaard danwel de eigen Algemene Voorwaarden als uitsluitend van toepassing worden verklaard. Wat dat betreft kunnen in de praktijk verschillende scenario's ontstaan.

1. Algemene Voorwaarden zonder geldingsclausule
Wanneer de aanbieder verwijst naar zijn Algemene Voorwaarden en wanneer de acceptant in de acceptatie naar zijn eigen Algemene Voorwaarden verwijst, is de overeenkomst tot stand gekomen onder de Algemene Voorwaarden waarnaar het laatst wordt verwezen, wanneer de eerste aanbieder de overeenkomst zonder protest afhandelt. Het zwijgen alleen kan echter niet als instemming worden beschouwd.

Wanneer de aanbieder echter buiten de Algemene Voorwaarden om uitdrukkelijk of concludent tegen de Algemene Voorwaarden protesteert en de overeenkomst toch wordt afgehandeld, de goederen met name worden geleverd, dan is de overeenkomst tot stand gekomen zonder overeenstemming over de Algemene Voorwaarden, echter met gelding van de Algemene Voorwaarden voor zover deze overeenkomen (principe van de congruentiegelding, zie hierna onder punt 4).

2. Algemene Voorwaarden met vrijwaringsclausule
Vaak bevatten Algemene Voorwaarden een zogenoemde vrijwaringsclausule, die de Algemene Voorwaarden van de andere partij voor niet van toepassing verklaart. Dit geldt als vooruitlopend op protest. De wederzijdse Algemene Voorwaarden gelden dan voor zover zij overeenkomen (principe van de congruentiegelding).

3. Algemene Voorwaarden met exclusiviteitsclausule
Wanneer de ene partij haar Algemene Voorwaarden als uitsluitend geldend verklaart en de andere partij duidelijk naar haar Algemene Voorwaarden verwijst, de overeenkomst echter toch wordt afgehandeld, dan ligt daarin een stilzwijgend afstand doen van de exclusiviteitsclausule besloten en is de overeenkomst overeenkomstig het principe van congruentiegelding gesloten. Wanneer de overeenkomst niet wordt afgehandeld en ook uit andere omstandigheden niet blijkt dat gebruiker afstand doet van de exclusiviteitsclausule, geldt de overeenkomst als niet gesloten, tenzij de andere partij de geldigheid van de Algemene Voorwaarden accepteert. Alleen uit het zonder protest aanvaarden van de opdrachtbevestiging kan een dergelijke instemming echter niet worden afgeleid. Wanneer de ontvangster de Algemene Voorwaarden met exclusiviteitsclausule accepteert, dan gelden zijn volledige Algemene Voorwaarden in beginsel niet en wel niet alleen voor zover zij afwijken, maar ook niet voor zover er sprake is van aparte aanvullende regelingen. Er is niet alleen sprake van een exclusiviteitsclausule, wanneer de formulering "exclusief" wordt gebruikt, maar ook wanneer naar de uitsluitende gelding van de eigen Algemene Voorwaarden wordt verwezen.

4. Principe van de congruentiegelding
De Algemene Voorwaarden van de verschillende partijen zijn geldig, voor zover zij inhoudelijk overeenstemmen. Of de Algemene Voorwaarden overeenstemmen, dient niet formeel volgens de letterlijke tekst, maar naar de geest en het doel van de betreffende regeling en van het gezamenlijk belang van beide partijen te worden vastgesteld. Vervolgens kan er echter niet zonder meer van worden uitgegaan, dat elke keer het gemeenschappelijke minimum geldt, bijvoorbeeld niet het gezamenlijke minimum bedrag bij een contractuele boete, omdat en voor zover deze regelingen in de desbetreffende Algemene Voorwaarden uitsluitend voor de andere partij maar niet voor de verzendende partij zelf zijn bedoeld. Er is bijv. sprake van overeenstemming, wanneer voor beide partijen is voorzien in opzeggings- of ontbindingsrechten of deze worden uitgesloten of wanneer aan beide zijden met betrekking tot gebreken van de zaak in de Algemene Voorwaarden is voorzien in een recht op kosteloze danwel gratis herstel achteraf of nalevering.

Voor zover de Algemene Voorwaarden direct met elkaar in tegenspraak zijn, geldt telkens de desbetreffende wettelijke regeling. Er is sprake van een directe tegenstrijdigheid, wanneer beide Algemene Voorwaarden één en dezelfde kwestie verschillend regelen. Dit geldt bijvoorbeeld ook, wanneer beide partijen in het internationale verkeer in hun Algemene Voorwaarden elk een verschillende rechtskeuze maken.

5. Aanvullende regelingen
Er is sprake van een aanvullende regeling of een eenzijdige regeling, wanneer een bepaalde kwestie uitsluitend in de Algemene Voorwaarden van één partij is geregeld, terwijl de Algemene Voorwaarden van de andere partij daarover zwijgen of ongeldig zijn. In het geval van de aanvullende regeling dient door interpretatie - waarbij de belangen van partijen in aanmerking worden genomen - te worden vastgesteld, of de regeling ondanks de vrijwarings - of exclusiviteitsclausule dient te gelden of niet. Door een algemeen opgestelde vrijwaringsclausule dienen echter in beginsel niet alleen tegenstrijdige, maar ook extra aanvullende clausules te worden uitgesloten, voor zover bijzondere omstandigheden geen uitzondering rechtvaardigen.

Dit geeft slechts een globaal overzicht weer van de mogelijkheden, die zich in de praktijk kunnen voordoen, wanneer beide partijen Algemene Voorwaarden gebruiken. Wij adviseren u daarover graag.