Home / Publicaties / Moet de consument kosten vergoeden bij herroeping...

Moet de consument kosten vergoeden bij herroeping van een online aankoop?

23/09/2009

Onlangs deed het Europese Hof van Justitie een uitspraak over e-commerce zaak C-489/07.

Het ging daarin om de vraag of een verkoper rechtsgeldig kan bedingen dat een consument bij herroeping van een online gesloten koopovereenkomst een vergoeding moet betalen aan de verkoper voor het genoten gebruik van het product.

Het herroepingsrecht van de online consument

Een belangrijk deel van de regelgeving op het gebied van e-commerce is neergelegd in de richtlijn betreffende de bescherming van de consument bij op afstand gesloten overeenkomsten (hierna "de richtlijn"). De richtlijn geeft bepaalde regels om  consumenten te beschermen bij online aankopen. Een voorbeeld daarvan is het herroepingsrecht, dat de consument het recht geeft om een op afstand gesloten overeenkomst binnen een bepaalde wettelijke termijn ongedaan te maken. De ratio achter het herroepingsrecht is dat de online consument een product niet kan zien en uitproberen wanneer hij iets koopt via internet zoals hij dat wel kan doen wanneer hij iets koopt in een winkel. Daarom kan hij onder de aankoop uit, door zich te beroepen op zijn herroepingsrecht en vervolgens het product terug te sturen. De richtlijn bepaalt dat de bedenktermijn ten minste zeven werkdagen bedraagt, maar in een aantal gevallen fors verlegd kan worden.

Verlenging bedenktijd in geval van schending informatieverplichtingen

De richtlijn legt bovendien een aantal informatieverplichtingen op aan personen of bedrijven die via internet producten of diensten aanbieden. Het gaat hier om de identiteit van de verkoper, diens adres, de kenmerken en prijs van het product, wijze van betaling etc. Ook moet de verkoper de koper wijzen op het bestaan van het herroepingsrecht. De informatie moet uiterlijk bij de levering schriftelijk (of digitaal op een wijze dat de informatie op te slaan is) aan de consument worden verstrekt. Indien de verkoper dit nalaat, wordt de herroepingstermijn van de consument verlengd tot minimaal drie maanden.

Welke kosten mag de verkoper op de koopprijs inhouden als de klant een online gekocht product terugstuurt?

In het geschil dat werd voorgelegd aan het Hof ging het om het volgende. Een Duitse consument had online een tweedehands laptop gekocht. Toen zij later gebruikmaakte van haar wettelijk herroepingsrecht, zij de laptop terugzond en om terugbetaling van de aankoopprijs vroeg van € 278,- ontstond het probleem: de verkoper eiste dat de consument de waardevermindering, over de periode tussen aankoop en herroeping, van in totaal ongeveer € 320,- zou vergoeden. De verkoper beriep zich daartoe op de algemene voorwaarden waarin stond dat de koper een vergoeding verschuldigd kon zijn wanneer het goed als gevolg van het gebruik in een slechtere staat verkeerde dan ten tijde van de aankoop. De Duitse rechter stelde aan het Hof de vraag of een dergelijke bepaling rechtsgeldig was.

Het Hof oordeelde dat het vragen van een vergoeding van de consument bij een beroep op het herroepingsrecht duidelijk onverenigbaar was met de richtlijn. De tekst van de richtlijn bepaalt immers uitdrukkelijk dat "ten hoogste de rechtstreekse kosten voor het terugzenden" ten laste van de consument kunnen komen. Ook was het vragen van een dergelijke vergoeding onverenigbaar met de bedoeling van de richtlijn. Om ervoor te zorgen dat een aan de consument toegekend herroepingsrecht "niet louter formeel blijft", is het immers nodig dat de kosten die de consument moet dragen bij inroeping ervan, beperkt blijven.

Over wat precies onder "rechtstreekse kosten voor het terugzenden" moet worden verstaan, is het laatste woord nog niet gezegd. Wel is duidelijk dat online verkopers moeten oppassen met wat zij in hun algemene voorwaarden opnemen over herroeping. Indien extra voorwaarden worden gesteld aan het herroepingsrecht, dan is de kans groot dat zo'n bepaling wegens strijd met Europees (e-commerce-)recht zal sneuvelen.

Grote gevolgen voor de e-commerce-praktijk

Welke consument gaat een laptop ter waarde van € 278,- nog retourneren als hij de aankoopprijs dan weliswaar terugkrijgt, maar ook een vergoeding van € 320,- voor het gebruik moet betalen? Voor het geschil in kwestie is deze uitspraak daarom bevredigend. Voor de e-commerce-praktijk in zijn geheel heeft de beslissing echter grote gevolgen. Er zijn allerlei kosten denkbaar die de (online) verkoper moet maken wanneer een bestelling wordt teruggestuurd en als het product gebruikt is, dan kan de waarde ervan zijn gedaald. Voor de verkoper is dat een schadepost. Deze uitspraak maakt duidelijk dat dergelijke schade niet op de consument kan worden verhaald, ook niet wanneer dat volgens de algemene voorwaarden wel mag.