Terhandstelling van de UAV overbodig?

In de bouw wordt veelvuldig gebruik gemaakt van algemene voorwaarden, zoals de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken 1989 (UAV). Als in de verhouding opdrachtgever - aannemer de UAV gebruikt worden is het van groot belang dat die zelfde voorwaarden van toepassing zijn in de verhouding aannemer - onderaannemer. In die overeenkomst dient dan in het belang van de aannemer overeengekomen te zijn dat de UAV van toepassing zijn. Echter, de wederpartij c.q. onderaannemer dient tevens in de gelegenheid gesteld te worden kennis te kunnen nemen van deze algemene voorwaarden. Is dat niet het geval dan kan dit leiden tot vernietiging door de onderaannemer van (bedingen in) de algemene voorwaarden. In de praktijk komt het vaak voor dat algemene voorwaarden niet ter hand worden gesteld, met alle gevolgen van dien. Of is er toch een lichtpuntje?

Terhandstelling van de UAV
Indien de toepasselijkheid van algemene voorwaarden is overeengekomen, dan dient een exemplaar van deze voorwaarden ter hand gesteld te worden. Dat wil zeggen dat de aannemer, voorafgaand aan het aangaan van de overeenkomst met een onderaannemer, aan de onderaannemer een exemplaar van de UAV moet hebben verstrekt. Dat is de hoofdregel. Een uitzondering op die regel is dat wanneer dit redelijkerwijs niet mogelijk is, de gebruiker kan volstaan met de verwijzing dat de algemene voorwaarden bij hem ter inzage liggen. Ook al zijn de UAV omvangrijker dan andere algemene voorwaarden, in de jurisprudentie is uitgemaakt dat ook de UAV ter hand dienen te worden gesteld en niet vallen onder de uitzonderingsbepaling. In onderstaande uitspraak wordt echter van deze rechtspraak afgeweken.

Rechtbank Arnhem 21 april 2010
Kern van het geschil was de vraag of de UAV vernietigbaar waren, nu deze niet ter hand waren gesteld. De wederpartij c.q. onderaannemer had een beroep gedaan op de vernietiging van het in de UAV opgenomen arbitragebeding. De aannemer stelde zich echter op het standpunt dat het voor hem in dit geval redelijkerwijs niet mogelijk was de algemene voorwaarden ter hand te stellen. De UAV maakten namelijk onderdeel uit van het STABUbestek dat eveneens tussen partijen van toepassing was. De rechter was het met de gebruiker van de UAV (de aannemer) eens dat de UAV tezamen met dit boekwerk te omvangrijk was om aan de onderaannemer ter hand te stellen. De rechter voegde daar overigens nog aan toe dat het hier ging om algemene voorwaarden die veelvuldig in de bouwsector gebruikt worden en dat beide partijen in die sector actief zijn. Dat de onderaannemer een kleine onervaren partij zou zijn doet daaraan niet af. Als gevolg van deze beslissing van de rechtbank bleef het arbitragebeding in stand en verklaarde de rechtbank zich onbevoegd.

Conclusie
Betekent deze uitspraak nu dat de terhandstelling van algemene voorwaarden (gemakkelijker) achterwege gelaten kan worden? Wij denken van niet. In dit specifieke geval maakten de UAV onderdeel uit van het STABUbestek, waardoor het een omvangrijk boekwerk was geworden. Het is zeker niet gezegd dat iedere rechter daar zo over denkt. Om geen enkel risico te lopen om na sluiting van de overeenkomst geconfronteerd te worden met een beroep op vernietiging van de algemene voorwaarden blijft de aanbeveling: "zend de algemene voorwaarden vóór sluiten van de overeenkomst toe aan de wederpartij". Om bewijsproblemen over de ontvangst van de algemene voorwaarden te voorkomen, is het aan te bevelen de onderaannemer voor ontvangst van de voorwaarden te laten tekenen.

Sinds 1 juli 2010 is het mogelijk om algemene voorwaarden via elektronische weg beschikbaar te stellen aan de onderaannemer, ook in geval een overeenkomst niet elektronisch tot stand komt. Het ter beschikking stellen van omvangrijke algemene voorwaarden wordt daarmee minder bezwaarlijk. Bij elektronische beschikbaarstelling moet gedacht worden aan het opnemen van de integrale tekst van de voorwaarden die als bijlage wordt meegezonden met een e-mail of aan het opnemen van een internetlink in de e-mail die direct toegang geeft tot de toepasselijke voorwaarden. Het enkel verwijzen naar een website waar de algemene voorwaarden te vinden zijn is onvoldoende. De aannemer moet de onderaannemer nadrukkelijk om deze instemming verzoeken. En de instemming moet bevestigd worden; bij voorkeur schriftelijk.