Home / Publicaties / Effectiviteit van een contractueel boetebeding (Duits...

Effectiviteit van een contractueel boetebeding (Duits recht)

01/03/2008

Onderstaand artikel is een vertaling:

Als er in arbeidscontracten onder de kopregel "Geheimhouding en concurrentieverbod" clausules aangaande boetes aanwezig zijn, dan gaat het daarbij niet om verrassende clausules in de zin van ? 305 c alinea 1 BGB (Duits Burgerlijk Wetboek). Dergelijke clausules kunnen een werknemer echter op onjuiste wijze benadelen. Dit is het geval wanneer de hoogte van de te betalen boete niet duidelijk is en niet is vastgelegd. Dit leidt dan tot de nietigheid van het gehele contractuele boetebeding.

Het Duits Federaal Arbeidshof (BAG) werd verzocht een uitspraak te doen over het geval van een buitendienstmedewerker van een bedrijf, dat door haar medewerkers "ter plekke", met name in werkplaatsen voor motorvoertuigen en automobielbedrijven, "deukverwijdering zonder lakken" liet uitvoeren op beschadigde personenvoertuigen.?Het arbeidscontract van de buitendienstmedewerker bevatte onder de kopregel "Geheimhouding en concurrentieverbod" een clausule, volgens welke de werkgever bij schending van de zwijgplicht van zijn medewerker een boete ter hoogte van een gemiddeld bruto-inkomen kan eisen. Verder was er in de clausule opgenomen dat wanneer er in strijd met het concurrentiebeding wordt gehandeld, de werkgever een boete ter hoogte van twee gemiddelde bruto-inkomens kan eisen. Bovendien was geregeld dat "in het geval van een permanente schending van de zwijgplicht of van het concurrentiebeding iedere lopende maand als een nieuwe inbreukhandeling geldt".

De rechters stelden eerst vast dat contractuele boetebedingen als sanctie voor het schenden van een concurrentiebeding of voor de zwijgplicht in arbeidscontracten over het algemeen niet ongewoon zijn. Het gaat in ieder geval niet om verrassende clausules in de zin van ? 305 c alinea 1 BGB (Duits Burgerlijk Wetboek). Een werknemer die zich wil informeren over zijn plichten in samenhang met concurrentiebeding en beroepsgeheim, mag deze bepaling niet negeren.

Vervolgens echter, achtte het BAG dat het beschreven contractuele boetebeding de werknemer onjuist benadeelde vanwege het ontbreken van duidelijkheid en begrijpelijkheid. De hoogte van de straf waaraan de werknemer moest voldoen, is namelijk onduidelijk en is niet vastgelegd. Het is niet vast te stellen wanneer er sprake is van een zogenaamde "permanente schending" van contractuele plichten, die leidt tot een maandelijks opnieuw vervalbare boete en wanneer er sprake is van een eenmalige contractschending, waarvoor slechts een eenmalige boete wordt opgelopen. De handelwijze in het typische geval waarbij de werknemer voor een concurrerend bedrijf gaat werken, door hiervoor activiteiten te verrichten of voor deze klanten te verschaffen, wordt niet duidelijk. Het is twijfelachtig of dan voor ieder afzonderlijk geval bij de overtreding van het concurrentieverbod een boete ter hoogte van twee gemiddelde bruto maandinkomens wordt opgelopen, of dat dit een permanente schending van het concurrentiebeding vormt. In het laatste geval is voor iedere maand waarin één of meerdere schendingen zijn begaan, slechts eenmaal het boetebeding van twee bruto maandinkomens opeisbaar (BAG d.d. 14-08-2007 - 8 AZR 973/06).

Met deze beslissing heeft het BAG een wijd verbreide en veel gebruikte clausule aangaande boetes ongedaan gemaakt. Wij raden u aan te controleren in hoeverre uw arbeidscontracten overeenkomstige clausules bevatten. Deze dienen eventueel in overeenstemming met de specificaties van het BAG te worden aangepast.

Auteurs

CMS Hasche Sigle