Home / Publicaties / Tuchtrecht. Zorgplicht. Wenk onder Hof Amsterdam...

Tuchtrecht. Zorgplicht. Wenk onder Hof Amsterdam, 21 januari 2020

20/03/2020

Jasper Kampherbeek en Mariëlle de Blok zijn redactioneel medewerker van het tijdschrift Rechtspraak Notariaat (RN).

Heeft de notaris zijn zorgplicht geschonden en/of had de notaris zijn ministerie moeten weigeren bij de koop van landbouwgrond als beleggingsobject?

Wenk in RN 2020/25, ECLI:NL:GHAMS:2020:85

De afgelopen jaren zijn meerdere uitspraken en arresten door de tuchtrechter en door de civiele rechter gewezen waarbij sprake was van (zeer) speculatieve grondtransacties. Ook in de media is het onderwerp momenteel hot topic nu door een boze koper miljoenenbeslag is gelegd op de bezittingen van Groza, de grondhandelaar die ook in de onderhavige tuchtzaak als verkopende partij optrad. Hoever strekt de zorg-, waarschuwings-, en informatieplicht van een notaris die gevraagd wordt het transport in dergelijke transacties te begeleiden? 

Als uitgangspunt heeft te gelden dat bij de beoordeling van het handelen van de notaris de ministerieplicht voorop staat (art. 21 lid 1 Wna). De notaris dient zijn dienst evenwel te weigeren wanneer naar zijn redelijke overtuiging of vermoeden de werkzaamheid die van de notaris wordt verlangd, leidt tot strijd met het recht of de openbare orde, wanneer zijn medewerking wordt verlangd bij handelingen die kennelijk een ongeoorloofd doel of gevolg hebben of wanneer hij andere gegronde redenen voor weigering heeft (art. 21 lid 2 Wna). De passerend notaris heeft zich er in dit geval voldoende van overtuigd dat koper de reikwijdte van de aangegane verplichtingen overzag en treft in voorliggende uitspraak geen blaam. De veelheid aan gedocumenteerde voorlichting (o.a. een aantal transcripties) zal daar zeker aan hebben bijgedragen. 

Blijkens de jurisprudentie zijn er echter ook gevallen te vinden waarin werd geoordeeld dat de notaris (de reikwijdte van) zijn ambtsopdracht en ambtsverplichtingen heeft miskend en daarmee in strijd heeft gehandeld. Opgemerkt wordt dat zowel vanuit civielrechtelijk als tuchtrechtelijk oogpunt in dit soort zaken wordt geprocedeerd. Zo werd op 15 november 2019 door de Kamer van het Notariaat Arnhem-Leeuwarden in een soortgelijke zaak nog een notaris uit het ambt ontzet wegens schending van zijn zorgplicht. Steeds zijn de specifieke omstandigheden van belang. Gemene deler is dat veelal sprake is van (opeenvolgende) speculatieve grondtransactie(s) waarbij sprake is van grote prijsverschillen aangegaan door vermogende particulieren die ook nog eens op leeftijd zijn en bij volmacht wensen te verschijnen. Onder meer de aard, de frequentie, de omvang en de duur van de transactie(s) wordt meegewogen. Feit is dat de notaris in dergelijke gevallen niet kan volstaan met het enkel toesturen van de tekst van de akte en/of het opnemen van Belehrungsclausules. Echter ook feit is dat de ministerieplicht van de notaris het uitgangspunt is. Niet vaak genoeg kan daarom het belang worden onderstreept van het door de notaris kunnen overleggen van dossierstukken waaruit volgt dat in geval van een transactie met een dergelijk bijzonder karakter nader onderzoek is gedaan, dat partijen (koper) op expliciete wijze zijn (is) voorgelicht over de voorgenomen transactie(s) en de risico's daarvan en (eventueel) dat is overwogen om een melding te doen van ongebruikelijke transactie(s) en/of om welke reden de notaris heeft besloten daarvan af te zien. Het verdient daarbij aandacht dat civielrechtelijke en tuchtrechtelijk aansprakelijkheid uit de pas kunnen lopen. 

Auteurs

Portret vanJasper Kampherbeek
Jasper Kampherbeek
Partner
Amsterdam
Portret vanMariëlle Blok
Marielle de Blok
Counsel
Amsterdam