Zijn broodlopers doodlopers?

Op zondag 16 november 2008 vond de Fortis Zevenheuvelenloop plaats. Aan deze wedstrijd over 15 km deden circa 22.000 hardlopers mee, waaronder één van de beste hardlopers ter wereld, de 26-jarige Ethiopiër Kenenisa Bekele. Omdat het de 25^ste editie van de Zevenheuvelenloop was, had de orgainsatie de tweevoudig Olympisch kampioen (5 km en 10 km) weten te strikken en een substantiële bonus van naar verluidt € 100.000,- in het vooruitzicht gesteld, indien Bekele het wereldrecord zou verbreken.

Het parcours van de Zevenheuvelenloop is een ideale wedstrijd om het wereldrecord op de 15 km te verbreken. Hoewel in het parcours enkele flinke kuitenbijters voorkomen, loopt het parcours in overwegende mate af, staat er door de bossen nauwelijks wind, is de temperatuur in november meestal goed en staat er bovendien veel publiek langs de weg. Kortom: goede omstandigheden om hard te kunnen lopen.

Bekele aasde dan ook op het wereldrecord en de hierbij behorende premie. Daarnaast stond de nodige prestige op het spel. Bekele maakt namelijk jacht op de erelijst van Haile Gebrselassie, zijn grote voorbeeld. Gebrselassie liep al driemaal eerder de Zevenheuvelenloop. Inmiddels heeft Gebrselassie zich toegelegd op de marathon en verbeterde hij in september tijdens de marathon van Berlijn het wereldrecord naar 2.03.59. Gebrselassie wordt als de beste langeafstandsloper beschouwd, maar Bekele aast op deze eretitel. Hij heeft inmiddels op de baan en in de cross Gebrselassie overtroffen. Op de weg en in ieder geval bij de marathon, is Gebrselassie heer en meester. Nog wel. Bekele heeft al aangekondigd zich uiteindelijk ook op de marathon te willen toeleggen. De verwachting is echter dat Bekele de komende jaren nog geen marathons zal lopen.

De Zevenheuvelenloop in Nijmegen was de eerste wegwedstrijd van Bekele sinds lange tijd, maar hij faalde echter en liep door een pijnlijke enkel de overwinning en het wereldrecord (en dus de bonus) mis. Wél streek Bekele door te starten een voor Nederlandse begrippen ongekend grote startvergoeding van € 150.000,- op.

Bekele liet vrijdag bij aankomst in Nederland al doorschemeren dat hij een pijnlijke enkel had. Op zaterdag is een MRI-scan gemaakt waaruit bleek dat het enkelgewricht beschadigd was. In het looppeloton ging het gerucht dat sprake was van een beginnende stressfractuur. Bekele kreeg het advies van artsen en van zijn manager Jos Hermens, om niet te starten. Hij startte ondanks de negatieve medische en managementadviezen toch en toucheerde hiermee de substantiële startvergoeding.

Aanvankelijk startte de gretige Ethiopiër goed en leek hij in zijn eerste serieuze test op de weg het wereldrecord te verbreken. Na 10 km liep Bekele solo aan kop en onder het recordschema, maar vanaf de 11de km begon de enkel op te spelen en moest hij inhouden. Duidelijk zichtbaar was dat Bekele het tempo niet kon houden en hij kreeg het advies van manager Hermens om direct te stoppen. Tot schrik (en ongenoegen) van zijn manager weigerde Bekele de strijd te staken en wist hij uiteindelijk de wedstrijd ´in een rustig tempo´ als derde uit te lopen. Hij bleef hiermee nog wel de Italiaan Stefano Baldini, de Olympisch marathonkampioen uit 2004 ruimschoots voor.

Hoe groot de schade aan de enkel van Bekele zal zijn is niet duidelijk, vermoedelijk zal het startgeld van € 150.000,- de pijn enigszins (kunnen) verzachten. Bekele heeft de wedstrijd in ieder geval uitgelopen en zelfs een podiumplek bemachtigd.

Maar als hij langere tijd vanwege de blessure niet aan wedstrijden kan deelnemen, dan zal hij zich misschien gaan afvragen of hij niet beter had kunnen opgeven en zijn startgeld opstrijken.

Wat contractueel tussen Bekele en de organisatie is overeengekomen, is niet bekend. Vermoedelijk is niet afgesproken dat bij het niet uitlopen van de wedstrijd een deel van het startgeld moet worden gerestitueerd.

Bekele heeft de wedstrijd uiteindelijk uitgelopen en de organisatie was dus ongetwijfeld tevreden. Maar een ander scenario is (juridisch) interessant: wat als Bekele was afgehaakt?

Een sporter kan doorgaans aanspraak maken op het overeengekomen startgeld, wanneer hij de wedstrijd is gestart (de term “startgeld” verraadt het al een beetje). Valt hij gedurende de wedstrijd uit, dan is dat sportief gezien pech voor de sporter. Maar het is ook pech voor de organisatie, financieel gezien. Want de organisatie heeft het volledige startgeld betaald voor een hardloper die niet de hele wedstrijd rent en die in ieder geval de finish – waar de aandacht van media en publiek nu eenmaal het zwaarst is – niet haalt.

Risico van het vak, zou je kunnen zeggen. Een sporter kan nu eenmaal geblesseerd raken tijdens de wedstrijd.

Maar wat als, zoals bij Bekele het geval was, de sporter voorafgaand aan de wedstrijd al geblesseerd is?

Start zo’n sporter niet, dan is de organisatie geen startgeld verschuldigd. Jammer dat er een publiekstrekker wegvalt uit het deelnemersveld, maar in ieder geval houdt de organisatie het startgeld in de zak.

Maar start de sporter wel, dan is de organisatie het startgeld verschuldigd. Terwijl de sporter bij wijze van spreken na 100 meter de handdoek in de ring kan gooien en geblesseerd en wel, maar met startgeld, via een zijdeur het toneel kan verlaten. Weg sporter, weg startgeld. Terwijl de blessure vooraf bekend was. Het riekt naar boerenbedrog.

Maar contract is contract. Even slikken en weer doorgaan?

Michiel van Dijk is advocaat en marathonloper

Noot 29 november 2008:Inmiddels is bekend geworden dat Bekele zes tot acht weken rust moet houden vanwege de enkelblessure en daardoor het indoorseizoen mist. Er zou sprake zijn van een kneuzing maar niet van een stressfactuur. De blessure verergerde door zijn deelname aan de zevenheuvelenloop. De eerstvolgende wedstrijd van Bekele is nu vermoedelijk het WK Cross.