Home / Publicaties / Zitzak beschermd

Zitzak beschermd?

21/06/2007

De misschien wel beroemdste zitzak ooit is de zitzak die onder de naam Fatboy op de markt wordt gebracht. Deze Fatboy-zitzak is bijzonder populair. Niet alleen bij mensen maar -naar het schijnt- ook bij dieren, voor wie een variant beschikbaar is. De Fatboy-zitzak wordt veelvuldig nagebootst. Dat zit de fabrikant uiteraard dwars. Daarom probeert deze via de rechter het nabootsen een halt toe te roepen.

Haagse rechter ziet niets in zitzak
Vorig jaar hebben Jukka Ilmari Setälä, de ontwerper, en Fatboy The Original B.V., de exploitant/fabrikant (verder 'Fatboy'), voor de Haagse Voorzieningenrechter een nabootser aangesproken (in een kort geding procedure). Met de kopieën van de Fatboy-zitzak wordt volgens Fatboy in de eerste plaats inbreuk gemaakt op auteursrechten die volgens Fatboy op de Fatboy-zitzak rusten. Tevens is de fabrikant van mening dat met de kopieën onrechtmatig jegens Fatboy wordt gehandeld.

Tot verrassing van velen oordeelde de rechter dat de Fatboy-zitzak géén auteursrechtelijk beschermd werk is. Volgens de rechter is aan de zitzak van Fatboy "niets te bespeuren dat als een oorspronkelijk ontwerp kan worden beschouwd en dit een eigen karakter geeft". De zitzak is volgens de rechter niet meer dan een groot kussen met een dubbel gestikte rand. Kopiëren van de Fatboy-zitzak levert dus geen inbreuk op auteursrechten op. Nabootsen van de zitzak levert, aldus de Haagse rechter, óók geen onrechtmatige daad op jegens Fatboy.

Voor onrechtmatig handelen is ondermeer vereist dat het nagebootste product (de Fatboy-zitzak) een eigen plaats op de markt inneemt en die eigen plaats ontbeert de Fatboy-zitzak oordeelt de rechter. Het op de markt brengen van de Fatboy-zitzak is volgens hem niet bijzonder gezien "de revival die het fenomeen zitzak kennelijk thans doormaakt". Kortom: volgens de kort geding rechter in Den Haag mag de Fatboy-zitzak door iedereen worden nagemaakt.

Via de Rechtbank in Den Bosch krijgt Fatboy alsnog gelijk
Fatboy probeert het opnieuw bij de Rechtbank in Den Bosch. Ditmaal in een bodemprocedure die in tegenstelling tot een kort geding procedure leidt tot een definitief oordeel. De Rechtbank geeft Fatboy gelijk. De Fatboy-zitzak is, aldus de Rechtbank, wel degelijk een auteursrechtelijk beschermd werk door "de combinatie van het grote formaat, de rechthoekige vorm, de Engelse naad die zorgt voor een brede rand om de zitzak, de glanzende nylon stof en het opvallende label". De Fatboy-zitzak mag dus niet klakkeloos worden nagebootst. De nabootser in de zaak in Den Bosch maakte niet alleen inbreuk op auteursrechten, maar handelde volgens de rechter óók onrechtmatig jegens Fatboy.

In tegenstelling tot de Haagse kort geding rechter vindt de Rechtbank dat vast staat dat de producten van Fatboy een eigen plaats innemen op de markt. Daarbij sticht de nabootsing verwarring bij het publiek en is de nabootsing vermijdbaar zonder aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid afbreuk te doen. Een geslaagd beroep derhalve van Fatboy op auteursrechtelijke bescherming én op het leerstuk van de slaafse nabootsing.

Auteurs

Portret vanMarcoline Dussen
Marcoline van der Dussen
Advocaat
Amsterdam