Goederen en technologie doorvoeren en uitvoeren naar Rusland

Wie handelt met Russische bedrijven of personen, moet extra alert zijn op de van toepassing zijnde sancties vanuit de EU. De beperkende maatregelen bestaan uit complexe regels waarvan de overtreding als economisch delict wordt aangemerkt, met hoge boetes of zelfs gevangenisstraf tot gevolg. Op 5 december j.l. heeft de EU de sanctiemaatregelen in de Sanctieverordening (Verordening 833/2014) verduidelijkt. Onze Britse collega’s van CMS hebben daar recent een nieuwsbericht (http://www.law-now.com/regzone/articles/2014/december/eu-amends-sanctions-against-russia?cc_lang=en) aan gewijd. Wij gaan hieronder in op de regels die zien op de doorvoer en uitvoer van goederen en technologie en laten de financiële sancties buiten beschouwing.

Het wettelijk kader

De Europese sancties voor goederen en technologie hebben vooral tot doel de Russische energiesector te raken en militair eindgebruik van bepaalde goederen en technologie tegen te gaan. Daarvoor wordt aangehaakt bij bestaande regels voor tussenhandel en uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik, zoals opgenomen in de Dual-Use Verordening. 'Tweeërlei gebruik' ziet op het feit dat het eindgebruik zowel een civiele als een militaire functie kan hebben. In de Dual-Use Verordening is een bijlage opgenomen van producten die in ieder geval geacht worden voor tweeërlei gebruik bestemd te zijn.

Dergelijke producten – waaronder begrepen worden programmatuur, technologie én de technische bijstand die daarmee verband houdt – mogen alleen met een vergunning worden uitgevoerd naar landen buiten de EU. Zo'n vergunning moet doorgaans door de lokale douaneautoriteit worden afgegeven. Als de betrokken producten geheel of gedeeltelijk bestemd zijn of kunnen zijn om te worden gebruikt als onderdelen van militaire producten (of de exporteur weet dit), dan dient dit te worden gemeld aan de autoriteiten. Voor tussenhandelaren geldt een soortgelijk regime, met enkele uitzonderingen. Bovendien gelden ook nog specifieke Nederlandse regels: het Besluit strategische goederen en de Wet strategische diensten.

De sancties

De EU heeft met het introduceren van de Sanctieverordening zoals gezegd specifiek sancties gesteld op de tussenhandel en uitvoer naar elke persoon of rechtspersoon in Rusland, van goederen en technologie uit de bijlage bij de Dual-Use Verordening, wanneer sprake is (of kan zijn) van (gedeeltelijk) militair eindgebruik. In Bijlage I staat een grote verscheidenheid aan materialen, stoffen, computers, machines, voertuigen en programmatuur. Het is belangrijk om te weten dat, net als bij de Dual-Use Verordening, ook de technische bijstand die verband houdt met dergelijke goederen en technologie verboden is. Het sturen van een handleiding, een simpele email-instructie of zelfs een telefoontje met informatie over het gebruik van dergelijke goederen en technologie is daarmee strafbaar, mits uiteraard de goederen en technologie waarop die bijstand betrekking heeft, onder de sancties vallen. Goederen en technologie voor niet-militair eindgebruik vallen in principe niet onder de
sancties. Uiteraard blijven de bestaande regels daarop wel van toepassing. Het overtreden van de sanctieregels kan resulteren in gevangenisstraf van maximaal 6 jaar, een taakstraf en/of een geldboete van de vijfde categorie (maximaal € 81.000,=).

Voor de olie- en gasindustrie gelden aparte sancties. Het is verboden om bepaalde goederen die verband houden met het winnen en transporteren van olie en gas uit te voeren. Deze goederen zijn opgenomen in een bijlage bij de Sanctieverordening.

De lokale douaneautoriteiten kunnen een uitzondering maken op het verbod (dus niet op een vergunningplicht die sowieso al had gegolden), als de uitvoer voortvloeit uit een overeenkomst die dateert van vóór 1 augustus 2014.

Waar op te letten in de praktijk

De sanctieregels zijn erg veranderlijk. Het is daarom van belang goed te identificeren waar u risico's loopt. Het door- of uitvoeren van bepaalde goederen of technologie (en dus ook de daarmee verband houdende technische bijstand) hoeft weliswaar niet verboden te zijn, maar dat neemt niet weg dat er een meldingsplicht kan bestaan of dat de douaneautoriteiten op de hoogte willen zijn van uw activiteiten, om (strafrechtelijke) handhaving en problemen in de toekomst te voorkomen. U doet er goed aan goederenstromen goed in kaart te hebben en in de contracten met uw handelspartners de juiste juridische waarborgen in te bouwen, waar mogelijk.