Home / Publicaties / Hoogste Europese rechter rekent af met misverstanden...

Hoogste Europese rechter rekent af met misverstanden over het begrip licentie

18/06/2009

Onlangs heeft het Europese Hof van Justitie (HvJEG) zich uitgesproken over de vraag wat een licentieovereenkomst juridisch gezien eigenlijk precies is. Volgens het Hof is een licentie geen overeenkomst van dienstverlening. De uitspraak werd gedaan in verband met de vraag welke rechter bevoegd is in een geschil over een internationale licentieovereenkomst. Maar ook voor "gewone" licentieovereenkomsten is de uitspraak van groot belang.

De juridische duiding van het concept "licentieovereenkomst"
De wet geeft niet aan wat een licentieovereenkomst is. Over het algemeen wordt ervan uitgegaan dat een licentie is afgeleid van een recht van intellectuele eigendom. Omdat de houder van dat recht eenieder kan verbieden om bepaalde handelingen te verrichten, kan deze houder er ook voor kiezen om voor die handelingen aan bepaalde personen (zijn licentienemers) toestemming te geven. Aan die toestemming kan de licentiegever ook voorwaarden verbinden, zoals bijvoorbeeld het betalen van een vaste licentievergoeding of een (royalty-)percentage.

Een licentieovereenkomst betreft geen koop en ook geen dienst
In het handelsverkeer worden licenties vaak gezien als bezittingen die worden gekocht en verkocht, of als diensten die voor een bepaalde tijd en tegen een bepaalde vergoeding worden geleverd. Die precieze duiding is bijvoorbeeld van belang voor de positie van de licentienemer indien zijn licentiegever failliet gaat of zijn recht overdraagt.

In zijn arrest van 23 april 2009 maakt het HvJEG duidelijk hoe een licentieovereenkomst moet worden beschouwd. Deze vaststelling is weliswaar gedaan in het kader van een procesrechtelijke discussie, maar de bewoordingen van het hoogste Europese rechtscollege zijn zo duidelijk dat zij vermoedelijk in veel ruimere zin betekenis hebben. Volgens het Hof "verricht de houder van een recht van intellectuele eigendom geen enkele prestatie door het gebruik ervan toe te staan en verbindt hij zich er alleen toe zijn medecontractant dit recht vrij te laten gebruiken". Het verlenen van een licentie is dus niets meer dan een belofte om een verbodsrecht niet uit te oefenen, en is geen fysieke prestatie.

Bevoegde rechter aanwijzen in (internationale) licentieovereenkomst
Deze uitspraak leert dat de licentienemer er niet altijd op kan vertrouwen dat de rechtbank in zijn eigen land bevoegd is om zich uit te laten over geschillen in verband met een (internationale) licentie, maar dat moet worden bepaald welke rechter bevoegd is aan de hand van de gewone bevoegdheidsregels. Licenties zijn echter vaak internationaal van aard, omdat producenten van software, muziek en andere beschermde werken hun product vaak wereldwijd distribueren.

Om te voorkomen dat men naar de buitenlandse rechter moet indien er een probleem over een licentie ontstaat, is het daarom raadzaam om van te voren af te spreken welke rechter bevoegd is om van geschillen kennis te nemen. Indien een dergelijk forumkeuzebeding in de licentieovereenkomst is vastgelegd, kan men in ieder geval bij die gekozen rechter aankloppen.