Home / Publicaties / Regeerakkoord 29 oktober 2012: bruggen slaan

Regeerakkoord 29 oktober 2012: bruggen slaan?

De belangrijkste wijzigingen voor het ontslagrecht op een rij

31/10/2012

Fractievoorzitters Rutte (VVD) en Samsom (PvdA) hebben op maandag 29 oktober 2012 hun regeerakkoord gepresenteerd, genaamd 'Bruggen Slaan'. In dit artikel worden in vogelvlucht de belangrijkste veranderingen in het ontslagrecht benoemd.

Een uitgebreidere beschouwing over alle wijzigingen voor werkgevers vindt plaats op 20 november 2012 in Amsterdam en op 27 november 2012 in Utrecht.

Preventieve ontslagtoets blijft via verplichte adviesaanvraag UWV

Een werkgever die de arbeidsovereenkomst van een werknemer wil opzeggen, dient op basis van het regeerakkoord eerst een adviesaanvraag bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) in te dienen. De criteria voor rechtmatig ontslag zullen nauwkeurig worden omschreven. In principe kan een rechter het ontslag alleen nog achteraf toetsen. De rol van het UWV bij ontslag wordt hiermee dus groter.

Nu het UWV een grotere rol krijgt en de rechter slechts achteraf toetst, betekent dit een drastische wijziging van ons huidige ontslagstelsel. Het regeerakkoord geeft weliswaar aanknopingspunten voor eventuele wijzigingen, maar het verschaft geen absolute duidelijkheid.

In het regeerakkoord staat dat het UWV een adviesaanvraag binnen vier weken zal afhandelen. Nadat een positief advies is verkregen, kan de werkgever de arbeidsovereenkomst opzeggen met inachtneming van de opzegtermijn.

Slechts naar de rechter in bepaalde situaties

Op basis van het regeerakkoord gaat een werkgever in principe naar het UWV om advies te vragen over een voorgenomen ontslag. Dit is slechts anders ingeval sprake is van een opzegverbod (zoals het opzegverbod bij ziekte) of als de werkgever een tijdelijk contract wil beëindigen terwijl de arbeidsovereenkomst die mogelijkheid niet biedt. In deze situaties kan de werkgever zich tot de rechter wenden.

Toets achteraf bij de rechter mogelijk

Een ontslagen werknemer die het niet eens is met zijn ontslag, kan op basis van het regeerakkoord nog steeds achteraf naar de rechter stappen. Indien een werkgever is afgeweken van een negatief ontslagadvies van het UWV, kan de rechter de opzegging ongedaan maken. De rechter zal het advies van het UWV zwaar laten wegen en de toets die de rechter uitvoert zal voortaan dezelfde zijn als die van het UWV.

In tegenstelling tot in het huidige ontslagrecht, staat in het regeerakkoord geen mogelijkheid tot hoger beroep open voor partijen.

Verlaging van de ontslagvergoeding

In het regeerakkoord is een beperking van de ontslagvergoeding opgenomen. Oordeelt de rechter achteraf dat een ontslag onterecht is gegeven, of dat het ontslag in overwegende mate aan de werkgever te wijten is, dan kan de rechter aan de werknemer een ontslagvergoeding toekennen. Deze ontslagvergoeding mag maximaal een half maandsalaris per dienstjaar zijn. De maximale ontslagvergoeding wordt op 75.000 euro bruto gesteld.

Transitiebudget

Het regeerakkoord schept aanzienlijk meer bescherming voor werknemers met een contract voor bepaalde tijd. In geval van onvrijwillig ontslag of bij het niet verlengen van een tijdelijk contract van minstens een jaar, hebben werknemers recht op een opzegtermijn en een vergoeding voor scholing (transitiebudget). De opzegtermijn bedraagt één tot vier maanden, afhankelijk van de duur van het dienstverband. Het transitiebudget bedraagt een kwart maandsalaris per dienstjaar, met een maximum van vier maandsalarissen. Een transitiebudget dient alleen niet te worden betaald, als sprake is van een slechte financiële situatie van de werkgever én de werkgever failliet zal gaan als hij aan die verplichting moet voldoen. Wij vermoeden dat situaties van 'habe nichts habe wenig' redenen zullen zijn tot toekenning van een lager transitiebudget.

Bij ontslag op bedrijfseconomische gronden blijft het UWV overigens dezelfde toetsingscriteria hanteren als zij nu doet.

Financieel voordeel voor werkgevers?

Het financiële voordeel dat werkgevers door de hervormingen zouden hebben, zal worden verrekend door verhoging van de WW-premie. In het regeerakkoord staat dat onderzocht zal worden of de hoogte van de WW-premie kan worden gedifferentieerd indien sprake is van goed werkgeverschap. Hoe deze weging zal plaatsvinden is nog niet bekend.

Versterking rol vakbonden

De rol van de vakbonden wordt sterker, aangezien het regeerakkoord in de mogelijkheid voorziet om bij CAO af te wijken van het afspiegelingsbeginsel en om bij CAO af te wijken van de verplichting tot een preventieve toets bij het UWV indien de CAO voorziet in een vergelijkbare procedure.

WW-uitkering ingekort en verlaagd

Een drastische verandering is opgenomen met betrekking tot de WW. De huidige maximum WW-uitkering bedraagt momenteel 38 maanden, maar de maximumduur van deze uitkering zal volgens het regeerakkoord 24 maanden worden. In de eerste tien jaar bouwen werknemers per gewerkt jaar één maand WW-recht op, daarna een halve maand per gewerkt jaar. Ook de hoogte wordt aangepast: in het eerste jaar zal de hoogte van de WW-uitkering gerelateerd zijn aan het laatstverdiende loon, met als maximum het maximum dagloon. (Het bruto maximum dagloon bedraagt momenteel € 193,09 inclusief vakantietoeslag.) In het tweede jaar wordt de WW-uitkering gerelateerd aan het wettelijk minimumloon.

Rechtspositie ambtenaren

Verder zal de rechtspositie van ambtenaren op basis van het regeerakkoord gelijk worden getrokken met die van andere 'gewone' werknemers.

Maximering variabele beloning financiële sector

De bankierseed voor bepaalde groepen werknemers in de financiële sector wordt ingevoerd en de variabele beloning wordt gemaximeerd op 20% van het vaste salaris. Dat kan betekenen dat zowel individuele bonus afspraken en cao's op dit punt moeten worden aangepast.

Wordt vervolgd

Indien de plannen in het regeerakkoord doorgang vinden, lijkt het erop dat werkgevers werknemers mogelijk sneller en in ieder geval in de meeste gevallen tegen een lagere vergoeding kunnen ontslaan. De beoogde wijzigingen zijn echter nog lang niet concreet. Het is dus interessant om te zien hoe één en ander in wetgeving wordt uitgewerkt.

Tijdens ons Seminar gaan wij nader in op de gevolgen van het regeerakkoord voor werkgevers op het gebied van arbeidsrecht, pensioen en fiscaliteit en zetten wij uiteen hoe u kunt anticiperen op de beoogde wijzigingen.

Auteurs

Barbara Veldmaat