Home / Publicaties / Verbanning: middeleeuwse maatregelen in het digitale...

Verbanning: middeleeuwse maatregelen in het digitale tijdperk

16/01/2009

Terwijl het nieuws wordt gedomineerd door de kredietcrisis en teruggang van de economie, woedt op het internet een verbeten gevecht om het recht op privacy. Het gaat daarbij niet om de strijd tegen terrorisme of kinderpornografie, maar tegen u, uw buren en uw of hun kinderen om het illegaal downloaden tegen te gaan. U kent dat wel, auteursrechtelijk beschermde werken, hoofdzakelijk muziek of film, binnenhalen. De vraag rijst of het recht op privacy daarvoor moet wijken.

Het is de zoveelste strijd tussen enerzijds het recht van het individu op privacy en anderzijds de bescherming van de economische belangen van de contentindustrie. Naast de sancties die we kennen uit het strafrecht, wordt steeds meer gezocht naar oplossingen in de vorm van afspraken tussen rechtenorganisaties en internetproviders. Dat begon bij zogenaamde "notice and takedown-procedures". Inmiddels wordt er gelobbyd voor een "three strikes and you?re out-systeem", dat zou moeten leiden tot "verbanning" van de abonnee van het internet.

Europees draagvlak?

Een juridische basis voor een regeling die het mogelijk maakt om internetverkeer te filteren en na een aantal waarschuwingen de internetgebruiker van het internet te verbannen, ontbreekt vooralsnog.? Een poging om voor een dergelijke regeling Europees draagvlak te creëren, is gestrand? in het Europees parlement, bij gelegenheid waarvan onder andere het recht op privacy van internetgebruikers nog maar eens werd benadrukt. Dit zeer tegen de wens van Frankrijk, een groot voorstander van het "three strikes and you?re out-systeem" en waar wetgeving op dit terrein al in een vergevorderd stadium is. Wetgeving die nu wel eens onmogelijk zou kunnen worden.

Toch lijkt de deur voor Frankrijk? niet geheel te zijn gesloten. Gezien de uitkomst van die besprekingen heeft? Sarkozy via de Raad van de Europese Unie toch nog een compromis weten te bereiken en daarmee gehele afwijzing van de Franse plannen kunnen voorkomen. Zowel privacy- als auteursrechtregelgeving blijft volgens dit compromis grotendeels gehandhaafd in overeenstemming met de besluitvorming van het Europees parlement. De min of meer eerdere expliciete verwerping van het "three strikes and you?re out" systeem lijkt echter te zijn verwaterd door de Franse wijn.?De vraag is nu in hoeverre het Franse wetsvoorstel en mogelijke andere "three strike-systemen" in andere lidstaten strijdig zijn met Europese regelgeving. Feit is dat Frankrijk vooralsnog haar wetsvoorstel niet heeft aangepast. Verwacht wordt dat het voorstel begin dit jaar zal worden behandeld in het Franse parlement.

"Memorandum of understanding"

Ook in andere Europese landen wordt geëxperimenteerd met het "three strikes-systeem". In het Verenigd Koninkrijk is tussen het BPI (British Phonographic Industry) en een zestal grote internetproviders in juli 2008 een "memorandum of understanding" gesloten, waarin afspraken zijn gemaakt om het illegaal uitwisselen van bestanden terug te dringen. Uit een recent onderzoek is inmiddels gebleken dat de enkele dreiging van verbanning heeft geleid tot een daling van het aantal illegale downloads.

Ook in Duitsland wordt nagedacht over het three strikes principe. Anders dan in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zal de illegale downloader niet worden verbannen, maar zal zijn internetverbinding dusdanig worden "geknepen" dat illegale downloadactiviteiten praktisch onmogelijk zullen zijn.

Het "three strikes-systeem" lijkt inmiddels ook navolging te krijgen in de Verenigde Staten. De Recording Industry Association of America (RIAA), die vooral illegale activiteiten tegen ging door middel van (veel) gerechtelijke procedures tegen vooral de verspreiders, heeft aangekondigd daarmee te zullen stoppen. De organisatie zegt met een belangrijk aantal internetproviders overeenkomsten te hebben gesloten om illegale (download) activiteiten tegen te gaan. Internet providers lijken daar weinig gelukkig mee, niet uit principieel oogpunt, maar omdat zij vermoedelijk voor de opsporingskosten zullen gaan opdraaien.

In Nederland tenslotte is het nog relatief rustig maar dat zou kunnen gaan veranderen.

Met de in Nederland overwegend noordwestelijke wind is het in de laatste maanden van 2008 vooral internetbankieren in IJsland wat de gemoederen bezig heeft gehouden. Soms kan verbanning een zegen zijn.

Auteurs

Portret vanSimon Sanders
Simon Sanders
Advocaat
Amsterdam