Credit Crunch Debat: Internationaal toezicht noodzakelijk

"Het grootste probleem voor de Europese financiële instellingen is het gebrek aan vertrouwen bij de beleggers." Patrick Pearson, hoofd bankwezen bij het directoraat generaal Interne Markt van de Europese Commissie, zei dit op het door CMS Derks Star Busmann georganiseerde Credit Crunch Debat dat op 28 januari in Amsterdam plaatsvond. Vooraanstaande sprekers gaven hun visie over het hoe en waarom van de kredietcrisis, met een interactief debat als sluitstuk.

Pearson vervolgt: "Tegenwoordig is de gedachte dat een markt niet alleen efficiënt moet zijn (zoals voorheen), maar bovenal stabiel. Verhoging van het kapitaal is een maatregel 'in goede tijden'. Maar we moeten op zoek naar een oplossing voor slechte tijden en dat is op dit moment niet het verhogen van het kapitaal."

Bernard ter Haar, directeur Financiële Markten en plaatsvervangend Thesaurier-Generaal op het Ministerie van Financiën, denkt aan één centrum voor toezicht in Europa om de vertrouwensbreuk in de financiële markt, door onbegrijpelijke, intransparante en 'innovatief' gestructureerde producten, te herstellen. Hij zit daarmee op één lijn met de gedachte van Pearson dat we in Europa uniform met regels om moeten gaan. Ter Haar: "Maar wel met ruimte voor nationale inbreng. Dit proces heeft tijd nodig, zeker zo'n tien jaar. Het is dan ook geen oplossing voor deze crisis, maar hopelijk voor de perioden daarna." Volgens Ter Haar bestaat er geen twijfel over het feit dat we aan het begin van een diepe recessie staan, die mogelijk wel twee jaar kan duren. Vervolgens merkte hij op dat we erop bedacht moeten zijn dat de economische recessie weer een negatieve weerslag kan krijgen op de financiële sector. "De noodzakelijke herstructurering van de financiële markt is ook de verantwoordelijkheid van de markt zelf."

Naast de vraag naar internationale regels voor toezicht, blijkt duidelijk het belang van het aanscherpen van de regels. Pearson: "De arena van het toezicht zal volledig veranderen. Zo zullen er regels moeten komen voor rating agencies en hedge funds." Ook zal er gekeken moeten worden naar de accountancyregelgeving. Onder de bestaande regelgeving is het financiële instellingen niet toegestaan om reserves op te bouwen voor bijvoorbeeld economisch slechtere tijden, maar dienen zij uit te keren aan haar aandeelhouders. In maart zal de Larosiere-groep een rapport presenteren over het Europese financieel toezicht.

AFM-voorzitter Hans Hoogervorst vindt onmiskenbaar dat het prudentieel toezicht verscherpt moet worden. Daarnaast moet het leverage-ratio omlaag en dat zal de groei beperken. Ook hij is van mening dat er tussen de lidstaten te veel nationale differentiatie in de regelgeving bestaat, zowel op prudentieel als op gedragsrechtelijke gebied. "De reikwijdte van het financieel toezicht moet worden uitgebreid, zowel op basis van soort instellingen als op productgebied", aldus Hoogervorst. "Leverage is een wereldwijd probleem, de Europese banken zijn daarin niet beter dan de Amerikaanse banken. Het is belangrijk dat banken hun activiteiten voortzetten, maar ze moeten wel voorzichtiger worden."

Het beleid van alle spelers op de financiële markt moet gericht zijn op het herwinnen van het vertrouwen van investeerders. De misrekening van de Amerikaanse overheid om Lehman niet te helpen heeft een wereldwijde impact gehad, omdat daarmee ook het vertrouwen in de Amerikaanse overheid wegviel. Patrick Doyle, als advocaat betrokken bij de val van Lehman Brothers, zegt: "De gemaakte keuze rondom Lehman brothers was verkeerd. Als we het over zouden moeten doen, zouden we Lehman geholpen hebben." Ter Haar voegt hieraan toe: "Het is belangrijk de ervaringen uit te wisselen om op die manier de werking van diverse maatregelen te volgen." Een belangrijk moment zal dan ook de G20-top in maart zijn.

Op het congres waren ook topfunctionarissen uit de financiële markt aanwezig. Jos Streppel, CFO bij AEGON: "We moeten oppassen met de discussie over de leverage-ratio. Het is geen algemeen concept. De betekenis van de leverage-ratio hangt af van vele factoren." Door verscherpte kapitaaleisen zullen kredieten duurder worden. De vraag is hoe de politiek daarop reageert. Verder geeft Streppel aan dat we iets moeten doen aan de kapitaalratio. Nu hebben problemen vaak direct negatieve invloed op de kapitaalratio. Streppel: "Het zou daarom voor banken mogelijk moeten worden om reserves aan te houden voor slechtere tijden."

Sjoerd van Keulen, CEO van SNS REAAL benadrukte aan het eind van het debat dat de invloed van de media niet vergeten moet worden: "Wat betreft liquiditeit en vertrouwen zijn we in Nederland goed op weg. Verder is samenwerking tussen toezichthouders, politici en niet te vergeten de media van groot belang."