Bij controles op de bouwplaats of in de administratie van een bouwproject door de Arbeidsinspectie is het nog steeds vaak raak; de praktijk leert dat het - ondanks de toenemende aandacht voor en bekendheid van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) - lastig blijft om te voorkomen dat er buitenlandse werknemers zonder de benodigde vergunningen aan het werk zijn. Dit geldt overigens niet alleen voor de bouwsector, ook in andere sectoren (zoals de horeca, detailhandel, transport, schoonmaak etc.) blijft het Wav-boetes regenen.
De boetes konden al fors oplopen, maar per 1 januari 2013 zijn de boetenormbedragen ook nog verhoogd1: voor het laten verrichten van werkzaamheden door een vreemdeling staat nu een boete van € 12.000 (was eerst € 8000,-). Daarbovenop komt dan vaak nog een boetebedrag van € 2250,- (voorheen € 1500,-) voor het niet controleren van het paspoort of ander identiteitsbewijs van de vreemdelingen en het bewaren van een kopie daarvan in de administratie. Dit betekent dat één werkzame vreemdeling kan leiden tot een boete van € 14.250,-. Gaat het om meer vreemdelingen dan wordt dit bedrag vermenigvuldigd met het aantal aangetroffen vreemdelingen.
Die boete wordt niet alleen opgelegd aan het bedrijf dat de vreemdeling daadwerkelijk heeft ingeschakeld, maar aan alle partijen die bij het bewuste bouwproject zijn betrokken; één vreemdeling op de bouwplaats en dus één overtreding kan wel tot vier of meer boetes leiden (uitzendbureau, onderaannemer, hoofdaannemer, opdrachtgever/projectontwikkelaar). Dit vanwege de grote reikwijdte van het begrip 'werkgever' uit de Wav. Het uitbesteden van werk en het inschakelen van derden wordt op die manier dus riskant.
Doorbelasting boete
De toenemende bekendheid met de grote reikwijdte van de Wav heeft ertoe geleid dat steeds meer bedrijven in de bouwketen – maar ook in andere sectoren - contractueel met elkaar bedingen dat de Wav moet worden nageleefd en dat opgelegde Wav-boetes op de opdrachtnemer worden verhaald. Dit leidt ertoe dat Wav-boetes steeds vaker worden doorbelast, waardoor opdrachtnemers niet alleen hun eigen boete, maar ook die van hun opdrachtgevers moeten betalen. In dat soort situaties is in procedures tegen de 'eigen' Wav-boete al meerdere malen betoogd dat die boete niet meer kan worden opgelegd omdat het bedrijf de boetes van andere bedrijven al heeft betaald en daarmee al voldoende is bestraft; het betalen van de eigen boete zou daarmee onevenredig zijn. De lijn die de Raad van State in deze situaties tot nu toe heeft gevolgd is dat doorbelasting van boetes niet kan leiden tot vernietiging of matiging van de opgelegde boete, omdat betaling van andermans boete "een eigen keuze is geweest, die voortvloeit uit zakelijke motieven passend binnen een normaal ondernemersrisico"2.
Blijkens een recente uitspraak denkt de rechtbank Overijssel daar anders over. In een zaak waarover de rechtbank op 18 maart 2014 (ECLI:NL:RBOVE:2014:1392) uitspraak deed leidde de doorbelasting van boetes ertoe dat één bedrijf uiteindelijk vijf boetes moest betalen. De rechtbank overwoog in die uitspraak dat het nog maar zeer de vraag is of het betalen van andermans boete of het verliezen van belangrijke klanten tot het normaal maatschappelijk risico mag worden gerekend. In dit geval viel de boete aan het bedrijf zelf in het niet bij de doorbelaste boetes en werd de opgelegde boete als onevenredig aangemerkt en vernietigd. Het is afwachten of de Raad van State dit oordeel van de rechtbank Overijssel zal volgen en in dat geval afwijkt van de tot nu toe door de Raad van State gevolgde lijn bij doorbelasting van boetes.
1 Beleidsregel boeteoplegging Wet arbeid vreemdelingen 2013
2 ABRvS 27 februari 2013, ECLI:NL:RVS:2013:BZ2554 en ABRvS 4 februari 2009, LJN BH1886
Socialemedia-cookies verzamelen informatie over het delen van informatie op onze website via sociale media en/of uw surfgedrag tussen sociale media, onze socialemediacampagnes en onze websites om dit beter te begrijpen. Wij doen dit om de mix van kanalen te optimaliseren via die wij onze inhoud ter beschikking stellen. Details over de gebruikte hulpmiddelen ("tools") kunt u vinden in onze Privacyverklaring.