Newsflash Energy: overzicht wetgeving - november en december 2021

Onderstaand treft u een overzicht aan van parlementaire stukken die betrekking hebben op de energiesector en in november en december 2021 zijn gepubliceerd.

Klimaat

1. Uitkomsten van de klimaattop COP26

Op 17 december 2021 informeerde de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat de Eerste Kamer over de uitkomsten van de klimaatconferentie COP26 die werd gehouden in Glasgow, Schotland, oktober en november 2021. Zo is er op de COP overeenkomst bereikt over de open onderdelen van het Paris Agreement Rulebook, is er een tweejarig werkprogramma gelanceerd voor mondiale adaptiedoestelling en wordt er opgeroepen tot het verminderen van energieopwekking op basis van kolen en tot het afbouwen van inefficiënte subsidies voor fossiele brandstoffen.

Kamerstuk 2021-2022, 32813 nr. AC

Elektriciteit, gas en warmte

2. Wijziging van de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie in verband met beperking van de CO2-emissie

Op 22 december 2021 (gepubliceerd 23 december 2021) is de Eerste Kamer geïnformeerd door de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat over de inwerkingtreding aanvullende productiebeperking kolencentrales. 

Kamerstuk 2021-2022, 35 668 nr. M

3. Wijziging van de Omgevingswet en de Gaswet in verband met gemeentelijke instrumenten voor de warmtetransitie in de gebouwde omgeving

Op 28 juni 2019 is het Klimaatakkoord gepresenteerd. Als onderdeel van de uitwerking van de Klimaatakkoord-afspraken over de gebouwde omgeving, biedt dit wetsvoorstel gemeenten de bevoegdheid tot het stellen van lokale regels om de transitie in de gebouwde omgeving naar duurzame alternatieven tot uitvoering te brengen. Het gaat daarbij om wijzigingen van de Omgevingswet en de Gaswet. De consultatie liep van 15 december 2021 tot 26 januari 2022. Er zijn 34 reacties op deze consultatie openbaar gemaakt.

Overheid.nl, Internetconsultatie, 15 december 2021

4. Wetsvoorstel Energiewet (UHT)

De overheid werkt aan een wetsvoorstel voor de nieuwe Energiewet. Dit wetsvoorstel beoogt de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 te vervangen, nieuwe Europese regelgeving te implementeren en invulling te geven aan afspraken uit het Klimaatakkoord uit 2019. Na het sluiten van de internetconsultatie in februari 2021 is er gewerkt aan een herziening  van het wetsvoorstel, waarbij ook de ingediende consultatiereacties zijn meegewogen. 
Medio november 2021 is een herziene versie van het wetsvoorstel en de memorie van toelichting toegezonden aan de betrokken toezichthouders voor de formele toets op uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid (UHT). De drie belangrijkste gevolgen van het Wetsvoorstel Energiewet op grond van de Bedrijfseffectentoets (BET) zijn: (i) Op hoofdlijnen verandert het systeem voor bedrijven niet significant, maar faciliteert de voorgenomen Energiewet wel een aantal veranderingen die al wel in gang zijn gezet. Dit kan op onderdelen wel leiden tot investeringskosten; (ii) De Energiewet legt de basis voor veel onderwerpen die in lagere regelgeving worden uitgewerkt. Voor deze onderwerpen is vaak de precieze uitwerking nog niet duidelijk en kunnen de effecten nog niet (goed) worden bepaald; (iii) Een aantal punten is nog onduidelijk, met als belangrijkste punt de herijking van de aansluit- en transporttaak.

Rijksoverheid.nl, 26 november 2021

Duurzame energie

5. Stand van zaken Carbon Capture and Storage (CCS)

Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (EZK – Klimaat en Energie) informeerde de Tweede Kamer op 10 december 2021 (gepubliceerd 12 januari 2022 ) over de stand van zaken over de afvang, transport en opslag van CO2 (Carbon Capture and Storage, CCS). Voor de CO2- reductiedoelstelling van 2030 is additionele infrastructuur voor CO2-transport en -opslag vereist. In het kader hiervan is project Artemis opgezet, de coördinatieprocedure hiervan is in januari 2022 van start gegaan. Dit project bestaat uit één grote verzamelleiding, met als startpunt de Rotterdamse haven, op de bodem van de Noordzee met open access (toegankelijk voor derden), zodat in de toekomst andere industriële partijen CO2 kunnen aanleveren en opslagvelden van andere operators kunnen worden toegevoegd.

Kamerstuk 2021-2022, 32813 nr. 957

6. Marktordening en marktontwikkeling waterstof

Op 10 december 2021 (gepubliceerd 25 januari 2022) stuurde Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (EZK - Klimaat en Energie) de Tweede Kamer een brief over de ordening en ontwikkeling van de markt voor waterstof. Ingegaan wordt onder andere op: de ordening rondom het transport en de productie van waterstof en de relatie tussen overheid en bedrijfsleven;  de marktontwikkeling voor waterstof en het Nederlandse en Europese beleid dat gericht is op het beschikbaar maken van grote volumes hernieuwbare waterstof door middel van de opschaling van elektrolyse en import; en een tweetal aanverwante onderwerpen, namelijk de samenhang met de energie-efficiëntierichtlijn (EED) en de rol die waterstof kan spelen in de verduurzaming van de agro-sector.

Kamerstuk 2021-2022, 32813 nr. 958

7. Verloop SDE++ 2021, openstelling SDE++ 2022 en voorstel aanpassing SDE++ per 2023

Met de brief van 2 december 2021 (gepubliceerd 28 december 2021) informeerde Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (Klimaat en Energie) de Tweede Kamer over een aantal zaken aangaande de SDE++ (Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie)-regeling: het verloop van de openstelling van de SDE++ in 2021, die op 5 oktober jl. is gestart en op 11 november jl. is geëindigd ; over de komende openstelling van de SDE++ in 2022 ; en over een voorgenomen aanpassing in de SDE++-regeling voor de openstelling van de SDE++ in 2023, middels het instellen van zogenoemde hekjes voor
verschillende domeinen.

De SDE++ in 2021 staat inmiddels niet meer open, deze liep van 5 oktober tot 11 november, het grootste deel van het budget is aangevraagd door projecten voor zon-PV, CO2-afvang en -opslag (CCS) en CO2-afvang en -gebruik (CCU).

Voor de SDE++ in 2022 geldt dat deze uitgebreid is van enkel hernieuwbare energie naar CO2-reducerende technieken. Er is sprake van een gefaseerde openstelling waarbij de technieken met de laagste subsidie-intensiteit als eerste subsidie krijgen en aanvragers gestimuleerd worden om goedkoper in te dienen.

Om te voorkomen dat minder kosteneffectieve, maar op termijn wel noodzakelijke technieken (zoals geothermie en groene waterstof) minder subsidie krijgen zal de SDE++ regeling in twee stappen worden aangepast. In de eerste stap, die bij de openstelling van de SDE++ in 2022 wordt uitgevoerd, wordt het plafond voor CCS verhoogd en wordt er meer budgettaire ruimte gecreëerd, om ervoor te zorgen dat er voldoende ruimte over blijft voor andere technologieën. In de tweede stap, die bij de openstelling van de SDE++ in 2023 zal worden uitgevoerd, wordt de verdeling van het budget zo vormgegeven dat er voor verschillende toepassingen of sectoren een zekere mate van ruimte kan worden gegarandeerd, middels het instellen van zogenoemde hekjes voor verschillende domeinen.

Kamerstuk 2021-2022, 31239 nr. 340

8. Verkenning aanlanding wind op zee 2030 

Begin december 2021 (gepubliceerd 28 december 2021)  informeerde de Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (Klimaat en Energie) (mede namens de minister van IenW, de minister van BZK en de minister van LNV) de Tweede Kamer over het starten van ruimtelijke procedures voor het aan land brengen van windenergie door middel van stroomkabels vanuit de in het aanvullend ontwerp Programma Noordzee aangewezen windenergiegebieden.
De net op zee verbindingen zorgen er voor dat er duurzame stroom aan land gebracht wordt waarmee invulling wordt gegeven aan de doelstellingen voor 2030 in de Klimaatwet en het Klimaatakkoord. Om significant meer windenergie op zee rond 2030 te kunnen realiseren is een randvoorwaarde dat de realisatie van deze windparken in tijd en aanlandlocatie aansluit bij de ontwikkeling van nieuwe vraag naar duurzame energie voor de productie van waterstof en elektrificatie van de industrie.

De verkenning aanlanding wind op zee 2030 (VAWOZ) is de voorbereiding op de ruimtelijke procedures die in het kader van een extra opgave windenergie op zee van 10 GW in Q1 2022 naar verwachting zullen starten. Samengevat starten de volgende ruimtelijke procedures: 2 GW IJmuiden Ver (noord) naar Maasvlakte (reeds gestart), 2 GW windenergiegebied 1 (of 2) naar Maasvlakte, 2 GW windenergiegebied 1 (of 2) naar Borssele, 2 GW windenergiegebied 1 (of 2) naar Geertruidenberg en 4 GW windenergiegebied 5 oost naar Eemshaven in samenhang met 0,7 GW vanuit Ten noorden van de Waddeneilanden.

Kamerstuk 2021-2022, 33561, nr. 52

9. Besluit van 28 oktober 2021 tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de wet van 30 juni 2021 houdende wijziging van de Wet windenergie op zee (ondersteunen opgave windenergie op zee)

De wet van 30 juni 2021 houdende wijziging van de Wet windenergie op zee (ondersteunen opgave windenergie op zee) (Stb. 2021, 424) trad in het najaar van 2021 in werking om te borgen dat de routekaart windenergie op zee 2030 volgens planning kan worden uitgevoerd en daarmee de doelstellingen uit het Klimaatakkoord in zicht blijven.

Staatsblad 2021, 539

10. Werkplan Nationaal Waterstof Programma

Op 2 november 2021 (gepubliceerd 10 november 2021) heeft Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (EZK - Klimaat en Energie) het door de 'cross-sectorale werkgroep waterstof' opgestelde plan van het Nationaal Waterstof Programma met de Tweede Kamer gedeeld. Het doel van het Nationaal Waterstof Programma is om de bijdrage van waterstof aan de energietransitie en het behalen van de klimaatdoelstellingen in 2030 en daarna te realiseren.

Kamerstuk 2021-2022, 32813, nr. 915
Bijlage bij Kamerstuk 2021-2022, 32813, nr. 915 (Werkplan Nationaal Waterstof Programma 2022-2025)

11. Voortgang strategische aanpak batterijen 2021

Met de brief van 16 december 2021 informeerde Staatssecretaris Van Weyenberg (IenW), mede namens de minister van Infrastructuur en Waterstaat, de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de minister van Economische Zaken en Klimaat, de Tweede Kamer over de voortgang van de Nederlandse batterijenstrategie die in 2021 is gemaakt. Zo is vanuit het oogpunt van circulaire economie het onderdeel recycling expliciet toegevoegd aan de pijlers van de batterijenstrategie en is de scope van de pijler energiediensten verbreed naar het energiesysteem, zodat die zich ook concreter richt op het ondersteunen van het elektriciteitsnet. Speerpunten van de batterijenstrategie zijn het maximaliseren van de benutting van batterijen over de gehele levensloop en de uiteindelijke recycling, het inzetten op een hoog niveau van veiligheid (inclusief cybersecurity), de batterijwaardeketen in Nederland te optimaliseren en batterijen succesvol en veilig in te zetten in het energiesysteem.

Kamerstuk 2021-2022, 31209 nr. 236
Bijlage bij Kamerstuk 2021-2022, 31209 nr. 236 (Verkenning regelgeving veiligheid batterijen)  

Schoon transport

12. Wetsvoorstel tot Wijziging van de Mijnbouwwet (aanpassing van het vergunningsstelsel voor opsporen en winnen van aardwarmte)

Het wetsvoorstel introduceert voor het opsporen en winnen van aardwarmte een eigen vergunningenregime, uitgaande van een toewijzing zoekgebied, startvergunning en een vervolgvergunning. Nieuw is dat onder 1 vergunning zowel mag worden opgespoord als tijdelijk mag worden gewonnen. Verder worden de vergunningen gekoppeld aan de vraag naar warmte.

Kamerstuk 2021-2022, 35531, nr. 8 Tweede nota van wijziging

13. Toetsingskader Garantieregeling Aardwarmte 2022 en 2023 

Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat stuurde in een brief op 18 november 2021 (gepubliceerd 7 december 2021) de Tweede Kamer het door de Minsterraad op 2 juli 2021 goedgekeurde toetsingskader Garantieregeling Aardwarmte (RNES) ten behoeve van een verlenging van de regeling met twee jaar. 
Het doel van de garantieregeling voor aardwarmte is het afdekken van het geologisch risico voor het geval dat het boren van putten voor aardwarmte niet succesvol is.

Kamerstuk 2021-2022, 31239 nr. 339
Bijlage bij Kamerstuk 2021-2022, 31239 nr. 339 (Toetsingskader garantieregeling aardwarmte)

Overig

14. Voortgang RES-proces

In een brief van 9 december 2021 (gepubliceerd 11 januari 2022) informeerde Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (EZK - Klimaat en Energie) de Tweede Kamer over de voortgang van de regionale energiestrategieën (RES). Daarbij beschrijft zij de aandachtspunten voor de komende 2 jaar tot de vaststelling van de RES 2.0 in juli 2023 en de rol van het Rijk hierin.
Bijna alle regio’s zijn begonnen met het vormgeven van de uitvoeringsfase en bekijken op dit moment hoe daarin de samenwerking tussen overheden, maatschappelijke organisaties, netbeheerders, energiecoöperaties en private partijen eruit gaat zien. Ook worden in de regio’s afspraken gemaakt over het democratisch besluitvormingsproces en hoe beleids- en projectparticipatie met belanghebbenden en betrokkenen wordt ingericht en wat met de uitkomsten daarvan gedaan wordt. Dit wordt vastgelegd in een uitvoeringsprogramma, -agenda of routekaart. Hierin wordt ook aandacht besteed aan de betekenis van de RES’en 2.0 voor de (regionale) arbeidsmarkt.

Kamerstuk 2021-2022, 32813 nr. 956