De kinderopvang en de zorg zijn volop in beweging. Naar aanleiding van de ‘Amsterdamse zedenzaak’ zijn van overheidswege in de kinderopvang diverse maatregelen getroffen. Overheidsmaatregelen in de zorg komen onder meer voort uit de wil om stijgende kosten tegen te gaan. In dit artikel zal stil worden gestaan bij recente ontwikkelingen in beide sectoren. Hierbij zal ook aandacht worden besteed aan rechtspraak.
De Amsterdamse zedenzaak en de Commissie Gunning
De Commissie Gunning heeft op verzoek van de gemeente Amsterdam onderzoek gedaan naar bestuurlijke aspecten van de Amsterdamse zedenzaak. Het doel van het onderzoek was om vanuit de gebeurtenissen lessen te trekken om te zorgen dat kinderen in een fysiek en emotioneel veilige omgeving kunnen verkeren.
Continue screening
De Commissie Gunning heeft onder meer aanbevolen de screening van medewerkers in de kinderopvang aan te scherpen. Het kabinet heeft daarom besloten dat medewerkers van kinderdagverblijven, gastouders en peuterspeelzalen vanaf 2013 continu gescreend worden. Dit om de veiligheid in de kinderopvang te vergroten.
Het systeem van continue screening wordt in twee fasen ingevoerd. In het voorjaar van 2013 wordt op basis van gegevens van gemeenten, het UWV en de Kamer van Koophandel een bestand opgebouwd met mensen die in de kinderopvang en in peuterspeelzalen werken. Dit bestand wordt vergeleken met justitiële gegevens over strafbare feiten. Stagiairs, uitzendkrachten en vrijwilligers moeten voorlopig nog elke twee jaar een nieuwe Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aanvragen. Vanaf 2016 wordt gewerkt vanuit een centraal register waarin iedereen staat die in de kinderopvang en in peuterspeelzalen werkt, ook de stagiairs, uitzendkrachten en vrijwilligers. In deze fase wordt iedereen in de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk volledig en continu gescreend.
Het vierogenprincipe in kinderopvang en de rechtspraak
In een kinderdagverblijf moeten volgens de Commissie Gunning altijd twee volwassenen zijn die de kinderen kunnen zien of horen. Dit is het zogenaamde ‘vierogenprincipe’. Op 7 februari 2012 stond dit principe centraal bij een kort geding dat diende bij de Rechtbank Haarlem.[1] (http://cmatters/CMatterS/bin/ibp.jsp?ibpZone=PUB_PUBLICATIES&ibpDisplay=add&ibpPage=FocusPage&ibpDispWhat=object&#_ftn1) Het ging in deze zaak om een mannelijke leider van een peuterspeelzaal. Tijdens de ziekteperiode van deze leider had de werkgever het beleid in die zin veranderd, dat vrouwelijke leiders nog wel alleen voor een peuterspeelzaal mochten staan, maar mannelijke leiders niet. Als reden werd gegeven de onrust die hierover was ontstaan, onder meer door de Amsterdamse zedenzaak. De leider zou daarom op een andere speelzaal geplaatst worden, waar ook altijd een andere groepshulp aanwezig zou zijn. De werknemer protesteerde hiertegen.
De voorzieningenrechter oordeelde dat een dergelijk beleid in strijd is met het discriminatieverbod zoals verwoord in het Burgerlijk Wetboek. Het nieuwe beleid zou evenmin gerechtvaardigd kunnen worden door verwijzing naar het rapport Gunning. In dat rapport wordt weliswaar uitgegaan van het vierogenprincipe, maar de werkgever heeft aan dat begrip een ruimere invulling gegeven door te eisen dat er altijd vier professionele ogen op een groep moeten zijn en door te bepalen dat dit slechts geldt in het geval van een mannelijke medewerker.
Ontwikkelingen in de zorg
Sinds enige tijd kan iedereen in het ‘BIG-register’ kennis nemen van alle tuchtmaatregelen en van alle beroepsbeperkingen die de Inspectie voor de Gezondheidszorg oplegt aan zorgverleners. Alleen waarschuwingen worden niet openbaar. Het openbaar maken van tuchtmaatregelen zou ertoe moeten leiden dat patiënten, collega’s en werkgevers in de zorg beter zicht krijgen op foute praktijken. Patiënten krijgen hierdoor inzage in het functioneren van beroepsbeoefenaren en zijn beter in staat keuzes te maken.
Het kabinet wil de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) vanaf 2015 ingrijpend hervormen. Het is de bedoeling dat alleen de zwaarste, langdurige zorg binnen de AWBZ blijft. Gemeenten gaan de ondersteunende zorg aan huis uitvoeren. Hierbij valt te denken aan hulp bij aan-en uitkleden en haren wassen. Zorgverzekeraars nemen de medische zorg uit de AWBZ over: verpleging en langdurige geestelijke gezondheidszorg.
Het kabinet wil voorts dat mensen langer thuis hun zorg ontvangen. Nieuwe cliënten die in 2012 nog in aanmerking zouden komen voor een licht zorgzwaartepakket (ZZP 1-2) en een indicatie voor zorg in een instelling (intramuraal), krijgen in 2013 een indicatie voor zorg thuis (extramuraal).
Volwassenen die AWBZ-zorg krijgen, moeten daarvoor een eigen bijdrage betalen. Sinds 1 januari 2013 betalen mensen met vermogen een hogere eigen bedrage. Het vermogen in box 3 zal voor 8% gaan meetellen als inkomen.
Arts bij thuiszorgorganisatie met een verzwegen crimineel verleden
Een werknemer is op 9 juli 2012 op basis van een contract voor bepaalde tijd als basisarts in dienst getreden bij een thuiszorgorganisatie. Bij het aangaan van het dienstverband zijn partijen overeen gekomen dat de werknemer de opleiding tot Specialist Ouderen Geneeskunde zou volgen. Uit zijn CV bleek dat over de periode 2003-2011 een gat bestond in werkervaring. Tijdens het sollicitatiegesprek is hierover niet om een toelichting gevraagd. Evenmin is een Verklaring Omtrent Gedrag gevraagd. Later blijkt dat de werknemer is veroordeeld voor een langdurige gevangenisstraf wegens het in brand laten steken van zijn vrouw.
De werkgever heeft de kantonrechter verzocht de arbeidsovereenkomst te ontbinden. De werkgever heeft hieraan ten grondslag gelegd dat de werknemer het vertrouwen ernstig heeft geschonden door te verzwijgen dat hij in 2004/2005 is veroordeeld tot een langdurige gevangenisstraf en vervolgens foutieve heeft verschaft over het gat in zijn CV. Desgevraagd heeft hij aangegeven dat hij in die periode zijn zieke moeder in Egypte verzorgde.
Volgens de kantonrechter had de werknemer - gelet op beoogde functie, arts voor een groep kwetsbare ouderen- zijn werkgever over zijn verleden -dienen te informeren. De werkgever zou er goed aan gedaan hebben zelf verder onderzoek te doen en bijvoorbeeld een VOG te vragen, maar de informatieplicht van de werknemer weegt in deze zwaarder dan onderzoeksplicht, temeer nu werknemer tijdens de sollicitatie en daarna werkgever door onvolledige informatie ‘op het verkeerde been‘ heeft gezet. De arbeidsovereenkomst wordt ontbonden, zonder ontbindingsvergoeding.[2] (http://cmatters/CMatterS/bin/ibp.jsp?ibpZone=PUB_PUBLICATIES&ibpDisplay=add&ibpPage=FocusPage&ibpDispWhat=object&#_ftn2)
Conclusie
Het verdient aanbeveling goed op de hoogte te blijven van de vele ontwikkelingen binnen de kinderopvang en de zorg. Deze sectoren zijn immers volop in beweging. Vanzelfsprekend zijn wij bereid u hierin nader voor te lichten.
------------------------------------------------------------
[1] (http://cmatters/CMatterS/bin/ibp.jsp?ibpZone=PUB_PUBLICATIES&ibpDisplay=add&ibpPage=FocusPage&ibpDispWhat=object&#_ftnref1) Vzr. Rechtbank Haarlem, 7 februari 2012,. JAR 2012/65.
[2] (http://cmatters/CMatterS/bin/ibp.jsp?ibpZone=PUB_PUBLICATIES&ibpDisplay=add&ibpPage=FocusPage&ibpDispWhat=object&#_ftnref2) Ktr. Enschede 18 februari 2013, LJN: BZ1359.
Socialemedia-cookies verzamelen informatie over het delen van informatie op onze website via sociale media en/of uw surfgedrag tussen sociale media, onze socialemediacampagnes en onze websites om dit beter te begrijpen. Wij doen dit om de mix van kanalen te optimaliseren via die wij onze inhoud ter beschikking stellen. Details over de gebruikte hulpmiddelen ("tools") kunt u vinden in onze Privacyverklaring.