Ook indirecte verkrijging ongebruikt bouwterrein of nieuwbouw kan vrij van overdrachtsbelasting

De Hoge Raad komt expliciet terug op zijn eerdere oordeel uit 1982 dat toepassing van de samenloopvrijstelling is uitgesloten bij de verkrijging van aandelen in een onroerendezaaklichaam. Volgens de Hoge Raad kan onder omstandigheden toch een beroep worden gedaan op deze vrijstelling. Het moet dan gaan om een verkrijging van nieuwe nog ongebruikte onroerende zaken die zich bevinden in de bouw- en handelsfase, bouwterreinen daaronder begrepen.

De verkrijging van een ongebruikt bouwterrein of nieuw pand is belast met btw en vrijgesteld van overdrachtsbelasting vanwege de zogenaamde samenloopvrijstelling. Wanneer een dergelijk bouwterrein of nieuw pand echter via een aandelenoverdracht werd verkregen (vrijgesteld van btw), kon lange tijd geen beroep worden gedaan op deze vrijstelling. De Hoge Raad brengt daar met deze zaak verandering in.

De zaak betreft de verkrijging van een aanmerkelijk belang in een b.v. De activa van deze b.v. bestaan voor meer dan 70% uit bouwterreinen in de zin van de omzetbelasting. Ten tijde van de verkrijging waren de bouwterreinen niet als bedrijfsmiddel in gebruik genomen. De verkrijging van aandelen in onroerendezaaklichamen, zoals de b.v., wordt voor de overdrachtsbelasting aangemerkt als de verkrijging van onroerende zaken. Deze wetsfictie heeft als doel te voorkomen ovb-heffing wordt ontgaan door het tussenschuiven van een rechtspersoon. Ter zake van de verkrijging van de aandelen in een onroerendezaaklichaam is zodoende in beginsel overdrachtsbelasting verschuldigd door de verkrijger.

Echter, zo oordeelt de Hoge Raad, met de wetsfictie is niet beoogd de verkrijging van aandelen in een onroerendezaaklichaam te belasten, wanneer de verkrijging van de onderliggende onroerende zaken zou zijn vrijgesteld op grond van de samenloopvrijstelling. Daarvan is sprake wanneer het de verkrijging van een ongebruikt bouwterrein of nieuw gebouw betreft.

De Hoge Raad oordeelt, ons inziens terecht, dat ook de indirecte verkrijging van een bouwterrein of nieuw gebouw kan zijn vrijgesteld van overdrachtsbelasting. De uitspraak zal in de praktijk worden toegejuicht. Wellicht dat bij verkrijgingen na 1 april 2011 nog bezwaar kan worden gemaakt.