COVID-19 en staatssteun

De Europese Unie lanceert een pakket aan maatregelen die lidstaten in de gelegenheid stellen om steun te verlenen aan ondernemingen die de economische gevolgen van COVID-19 ondervinden. De Nederlandse overheid draagt ook bij met bijzondere voorzieningen. De mogelijkheden die voor ondernemingen bestaan om met inachtneming van de staatssteunregels financiële ondersteuning van de overheid te krijgen, worden in dit artikel op een rij gezet. 

De economie in de Europese Unie lijdt onder de gevolgen van COVID-19. De Europese Unie heeft inmiddels maatregelen bekendgemaakt die tot doel hebben ondernemingen in nood te steunen. 

De Europese Commissie heeft een “gecoördineerde Europese respons” gepresenteerd.  Deze respons ziet onder andere op de (strenge) Europese staatssteunregels:

• De Commissie maakt duidelijk welke mogelijkheden lidstaten nu al hebben om ondernemingen te steunen zonder het staatssteunverbod te schenden.  Voor sommige van deze maatregelen is een voorafgaande aanmelding bij de Commissie vereist, voor andere niet. Een aanmelding is bijvoorbeeld niet nodig wanneer de maatregel marktconform is, voor alle ondernemingen geldt of binnen het bereik van een vrijstellingsregeling valt. 

• De Commissie zet uiteen welke informatie de lidstaten moeten aanleveren om met succes een beroep te kunnen doen op  artikel 107(2)(b) VWEU. Deze bepaling ziet op steunmaatregelen tot herstel van de schade veroorzaakt door “buitengewone gebeurtenissen”. Italië heeft op die bepaling inmiddels een beroep gedaan. 

• De Commissie kondigt een – tijdelijke – versoepeling van de geldende staatssteunregels aan. De kaderregeling die in dit verband is opgesteld, is gebaseerd op artikel 107(3)(b) VWEU: steunmaatregelen om een “ernstige verstoring in de economie van een lidstaat op te heffen”:
  • Het steunbedrag dat een lidstaat kan verstrekken aan een enkele onderneming in het kader van de kaderregeling beloopt €800.000. Het maakt daarbij niet uit of de maatregel in de vorm van een subsidie of belastingvoordeel wordt gegoten. 
  • Het wordt mogelijk om gesubsidieerde overheidsgaranties voor bankleningen te verstrekken. 
  • Overheidsleningen en particuliere leningen met rentesubsidie worden gefaciliteerd. 
  • De coördinatie van de steun wordt gefaciliteerd: banken die er enkel voor zorgen dat de steun terechtkomt bij de uiteindelijke begunstigden, met name kleine en middelgrote ondernemingen, worden zelf niet als begunstigden van de staatssteun aangemerkt. 
  • De regels inzake kortlopende exportkredietverzekering kunnen worden versoepeld.

Voor een aantal sectoren zijn nadere regels opgesteld in de kaderregeling. 

De kaderregeling is van toepassing tot en met 31 december 2020. Lidstaten dienen steunmaatregelen ten aanzien waarvan een beroep op deze regeling wordt gedaan vooraf ter goedkeuring voor te leggen aan de Commissie. 

De Nederlandse overheid heeft een hele reeks aan maatregelen afgekondigd die “zo lang als nodig is, maandelijks voor miljarden euro’s aan steun” zal bieden voor door COVID-19 getroffen ondernemingen. 

Vanuit staatssteunrechtelijk oogpunt is met name de beoogde “Compensatieregeling getroffen sectoren” interessant. Een aantal sectoren worden door de maatregelen van de overheid ten behoeve van de gezondheid bijzonder hard getroffen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de horeca in verband met de verplichte sluiting van eet- en drinkgelegenheden en de reisbranche als gevolg van een groot aantal annuleringen. Een compensatieregeling met betrekking tot de inkomsten die ondernemingen in deze sector gaan mislopen wordt, zodra zij is uitgewerkt, voorgelegd aan de Commissie. Die zal beoordelen of het pakket wel of niet geoorloofd is. 

CMS houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van staatssteun ingevolge de coronacrisis en de door de Commissie of de Nederlandse overheid vastgestelde openbare maatregelen ter ondersteuning van uw ondernemingen.

CMS heeft de breedste dekking in Europa en beschikt over een groot team van staatssteunspecialisten. Bovendien hebben we ruime ervaring met het opzetten van steunregelingen ten behoeve van ondernemingen in moeilijkheden.

Voor wat betreft Nederland staat het team onder leiding van Edmon Oude Elferink voor u klaar.