Dertig aanbevelingen voor meer flexibele OV-concessies

Het vergroten van flexibiliteit in concessies is binnen het openbaar vervoer al langer een thema, maar door de COVID-19-pandemie belangrijker dan ooit. Aan het begin van de pandemie heeft de overheid het openbaar vervoer aangewezen als één van de cruciale sectoren in Nederland. Ondanks de sterk teruggelopen reizigersaantallen moest (en moet) het OV-aanbod zoveel mogelijk in stand blijven. Duidelijk is geworden dat OV-concessies voor dergelijke omstandigheden – voorzien of onvoorzien – niet flexibel genoeg zijn gericht. Om die reden hebben CROW-KpVV en het Samenwerkingsverband Decentrale Overheden ("DOVA") een 'Handreiking Wendbare OV-concessies' opgesteld, met daarin dertig aanbevelingen voor OV-autoriteiten om OV-concessies meer flexibel te maken. 

Eén van de belangrijkste aanbeveling uit de handreiking is het advies aan OV-autoriteiten om bij de aanbesteding van een OV-concessie minder te focussen op het vervoersaanbod bij de start van de concessie en juist meer aandacht te besteden aan het ontwikkelen van het aanbod tijdens de concessieduur. In plaats van een (vrijwel) volledig zero-emissie-vloot bij start van de opdracht uit te vragen zou een opdrachtgever ook een stapsgewijze transitie naar volledig zero-emissie kunnen toestaan. Vervoerders kunnen hierdoor financiële buffers opbouwen en er wordt ruimte gelaten om met de samenstelling van de vloot op onverwachte ontwikkelingen in te spelen. 

Een andere belangrijke aanbeveling van CROW-KpVV en DOVA heeft betrekking op de vastlegging van (proces)afspraken tussen partijen. Geadviseerd wordt om deze afspraken zo specifiek mogelijk vast te leggen, zodat bijvoorbeeld duidelijk is wanneer sprake is van een bijzondere omstandigheid, welke aspecten bij de beoordeling van de gevolgen van een bijzondere omstandigheid worden betrokken en welke (financiële)afspraken in de concessie mogelijk als gevolg van een bijzondere omstandigheid kunnen worden aangepast. Daarnaast dienen in concessies meer mechanismen te worden opgenomen voor het beheersen van grote risico's rond bijvoorbeeld reizigersopbrengsten, extreme weersomstandigheden, maar ook voor de situatie dat zich een grote stroomstoring voordoet dat tot problemen kan leiden bij een zero-emissie-exploitatie. 
Het is nu aan de OV-autoriteiten om de aanbevelingen in de praktijk toe te passen en aankomende concessies meer flexibel in de markt te zetten. Ons advies daarbij zou zijn om bij de voorbereiding van deze concessies het gesprek aan te gaan met de vervoerders, zodat optimaal invulling kan worden gegeven aan de aanbevelingen uit de handreiking. 

Bekijk hier alle aanbevelingen uit de 'Handreiking Wendbare OV-concessies'. 

Voor meer informatie over de aanbevelingen van CROW-KpVV en DOVA kunt u contact opnemen met onze aanbestedingsrecht advocaten.