Nieuwe energie- en milieuregels bij inkoop en aanbesteding wegvoertuigen

Aanbestedende diensten moeten bij de inkoop en aanbesteding van bepaalde wegvoertuigen steeds meer rekening gaan houden met de energie- en milieueffecten. Denk aan het energieverbruik, de CO2-uitstoot en de uitstoot van verontreinigende stoffen. Dit is het gevolg van een gewijzigde Europese richtlijn (Richtlijn 2019/1161/EU, hierna: ‘de Richtlijn’) die in werking is getreden. Lidstaten hebben tot uiterlijk 2 augustus 2021 om de bepalingen uit de gewijzigde Richtlijn in hun wetgeving door te voeren.

Wat gaat er veranderen?

Doel van de Richtlijn is het stimuleren van de inkoop van schone en energiezuinige wegvoertuigen door aanbestedende diensten en het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en andere verontreinigende stoffen. De Richtlijn kent verschillende wijzigingen waarvan de uitbreiding van het toepassingsgebied en de toevoeging van minimumstreefcijfers voor de aanbesteding van schone voertuigen de belangrijkste zijn. 

Uitbreiding toepassingsgebied naar huur, huurkoop en lease wegvoertuigen

Waar de Richtlijn eerder alleen van toepassing was op de aankoop van wegvoertuigen door aanbestedende diensten, is deze nu ook van toepassing op de huur, huurkoop en lease van wegvoertuigen. Daarnaast is de Richtlijn niet uitsluitend meer van toepassing op aanbestedingscontracten voor het vervoer van passagiers, maar ook op dienstencontracten voor openbaar vervoer, speciaal personenvervoer, personenvervoer zonder dienstregeling, post- en pakketvervoer en het ophalen van vuilnis. Voorts vallen bussen en vrachtwagens voortaan ook expliciet binnen de reikwijdte van de Richtlijn. 

De Richtlijn is niet van toepassing op voertuigen die gebouwd zijn voor werkzaamheden en niet geschikt zijn voor het vervoer van passagiers of goederen (zoals sneeuwschuivers en land- en bosbouwvoertuigen). Lidstaten kunnen daarnaast een aantal andere voertuigcategorieën uitsluiten, waaronder gepantserde voertuigen, ziekenwagens en lijkwagens. Niet bekend is of Nederland van deze uitzonderingsmogelijkheid gebruik zal gaan maken.

Minimumstreefcijfers aanbesteden

De andere ingrijpende wijziging van de Richtlijn betreft de introductie van minimumstreefcijfers voor de aanbesteding van schone voertuigen:

• Auto’s en bestelbussen
  • Tot eind 2025 zal ten minste 38,5% van de aanbestede auto's en bestelbussen als schoon moeten kwalificeren (max. 50 gr CO2/km en max 80% van de RDE limietwaarden). Vanaf 2026 wordt de eis strenger en komen uitsluitend nog zero-emissievoertuigen in aanmerking om aan voornoemd percentage te voldoen.  

• Bussen en vrachtwagens
  • Tot eind 2025 zal ten minste 45% van de aanbestede bussen als schoon moeten kwalificeren en 10% van de aanbestede vrachtwagens. Van een schone bus of vrachtwagen is sprake indien op alternatieve brandstoffen wordt gereden. Uitgesloten zijn brandstoffen die geproduceerd zijn van grondstoffen met een hoog risico op indirecte veranderingen in landgebruik (het zgn. ILUC-risico). Ook mag niet worden bijgemengd met fossiele brandstoffen. Vanaf 2026 zullen dezelfde voorwaarden gelden, maar wordt het minimumpercentage naar 65% resp. 15% verhoogd

Niet bekend is of er een sanctie is verbonden aan het niet behalen van voornoemde streefpercentages.

Wat betekent dit voor de (aanbestedings)praktijk?

Naar verwachting wordt de Richtlijn in de zomer van 2021 in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Vooralsnog is niet bekend in welke vorm Nederland de bepalingen uit de Richtlijn in haar wet- en regelgeving zal gaan opnemen. Wel is duidelijk dat aanbestedende diensten bij aanbestedingen van openbaar vervoer en goederenvervoer (steeds) meer gehouden zullen zijn om schone en energiezuinige voertuigen uit te vragen en hun inkoopbeleid daarop zullen moeten aanpassen. 

Mocht u nog vragen hebben over het voorgaande of andere vragen met betrekking tot het aanbestedingsrecht, dan kunt u daarvoor uiteraard contact met ons opnemen.