Home / Publicaties / De overtreffende Trapp: stijlkenmerken toch auteursrechtelijk...

De overtreffende Trapp: stijlkenmerken toch auteursrechtelijk beschermd

16/01/2009

Wie kent niet de familie Von Trapp uit de wereldberoemde musical The Sound of Music: 7 kinderen, die allemaal angstaanjagend veel van elkaar weg hebben. Alleen op het gebied van 'maatvoering' is er duidelijk enig verschil waar te nemen. Wat zou de bekende Tripp Trapp meegroeikinderstoel een uitkomst zijn geweest in huize Von Trapp. Maar dan wel de originele, wat producent Stokke betreft, die al jaren in de juridische arena de strijd aanbindt met aanbieders van Tripp Trapp lookalikes. Want succes 'inspireert', en inmiddels heeft een hele familie Non Trapp kinderstoelen het levenslicht gezien. Recent nog de Carlo, die door de rechtbank Haarlem echter heel anders wordt beoordeeld dan in 2007 zijn broertjes en zusjes door de rechtbank Den Haag.

Herkenbare L-vorm
Producent van de Carlo is het bedrijf H3 Products, tevens maker van de Amber, Thomas, Tamara, Bambino en Yasmine, die in 2007 al onderwerp van geschil waren geweest in een procedure bij de rechtbank Den Haag. Wellicht herinnert u zich nog de Newsflash nr. 2 van 2007 waarin ik u van deze rechtszaak verhaalde. De rechtbank Den Haag besliste toen bij vonnis van 7 februari 2007 dat alleen het model Tamara inbreuk maakte op de auteursrechten van Stokke, aangezien de rechtbank de auteursrechtelijke bescherming van de Tripp Trapp stoel zeer beperkt achtte.

De rechtbank overwoog daartoe, kort gezegd, dat het enige auteursrechtelijke element van de Tripp Trapp stoel het herkenbare L-vormige zijaanzicht was. Alle andere kenmerken van de stoel waren ofwel technisch bepaald ofwel waren het logische gevolg van de gekozen Scandinavische sobere stijl. Dergelijke technische en stijlelementen kwamen volgens de rechtbank niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking.

Boomerangs
Maar de ene rechtbank is de andere niet. Vorige week, in een zaak tussen dezelfde partijen, oordeelde de rechtbank Haarlem bij vonnis van 7 januari 2009 volstrekt anders. Deze keer ging het om de, eveneens L-vormige, Carlo-stoel. H3 Products betoogde dat ook op de L-vorm van de Tripp Trapp geen auteursrecht rust en overlegde daartoe voorbeelden van een aantal andere, oudere stoelmodellen.

Deze andere 'L-en' hadden echter een averechts effect en kwamen als boomerangs bij H3 Products terug: de rechtbank oordeelde namelijk dat al die stoelen dan wel een herkenbare L-vorm hadden, maar de totaalindruk steeds wezenlijk anders was dan die van de Tripp Trapp. Volgens de rechtbank bewezen de voorbeelden juist dat een stoel met een L-vorm dus ook anders dan zoals de Tripp Trapp kan worden vormgegeven.

Auteursrecht op technische elementen
De rechtbank Haarlem overwoog verder, ánders dan de rechtbank Den Haag destijds deed, dat ook andere elementen van de Tripp Trapp dan alleen de L-vorm auteursrechtelijke bescherming genieten. Het feit dat een bepaald onderdeel een technische functie heeft sluit volgens de rechtbank niet uit dat het vatbaar is voor auteursrechtelijke bescherming. Een dergelijk element valt alleen dan buiten de bescherming van het auteursrecht wanneer het technisch en/of functioneel gezien geen enkele andere vormgeving mogelijk maakt.

Ook stijlelementen wegen mee
Ten slotte meende de rechtbank dat ook elementen van een bepaalde stijl onder de auteursrechtelijke bescherming van een concreet product kunnen vallen. Hoewel het auteursrecht geen monopolie op stijlelementen kan verschaffen, betekent andersom nog niet dat ieder 'werk' dat te omschrijven is met gebruik van dezelfde bewoordingen als waarmee een stijl wordt omschreven, niet auteursrechtelijk beschermd kan zijn.

Het feit dat de Carlo-stoel, die ook op andere punten op de Tripp Trapp lijkt, daarmee bovendien een aantal stijlelementen gemeen heeft is dan ook, naar het (en naar mijn mening terechte) oordeel van de rechtbank Haarlem, wel degelijk van belang voor de vraag of de Carlo-stoel inbreuk maakt op de auteursrechten op de Tripp Trapp.

Geen wezenlijk andere totaalindruk
De rechtbank stelt vast dat de materialen, maatvoering en afwerking van beide stoelen gelijk zijn. Het enige in het oog springende verschil is dat de Carlo van de zijkant bezien een wat gebogen L-vorm heeft, maar dit geeft hem volgens de rechtbank niet een wezenlijk andere totaalindruk dan de Tripp Trapp. De rechtbank beslist dan ook dat H3 Products met de Carlo te weinig afstand neemt van de Tripp Trapp en daarmee inbreuk maakt op het auteursrecht van Stokke.