Politie toch aansprakelijk voor schietpartij in Alphen aan de Rijn

Het Gerechtshof Den Haag heeft in haar arrest van 27 maart 2018 besloten dat de politie gedeeltelijk aansprakelijk is voor de schietpartij in het winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan de Rijn d.d. 9 april 2011.

Feiten

Tristan Van der V. heeft op 9 april 2011 in het winkelcentrum De Ridderhof met vuurwapens op mensen geschoten. Als gevolg van dit schietincident zijn zes doden en zestien gewonden gevallen. Van der V. heeft daarna zichzelf gedood. Verschillende slachtoffers, nabestaanden van slachtoffers, ooggetuigen en winkeliers van wie eigendommen zijn beschadigd bij de schietpartij zijn een procedure gestart tegen de politie. Zij stellen - kort gezegd - dat de politie in 2008 ten onrechte een wapenwetvergunning aan Van der V. heeft verleend. Meer specifiek stellen appellanten dat de politie onrechtmatig heeft gehandeld doordat de politie ten onrechte niet alle relevante feiten in de beoordeling van de aanvraag van het wapenverlof van Van der V. heeft betrokken. Bovendien zou de politie ten onrechte de wetgeving niet restrictief hebben toegepast. Dat levert volgens appellanten zowel handelen in strijd met de wet op als handelen in strijd met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Bovendien zou de politie daarmee ook niet hebben voldaan aan de op haar rustende positieve verplichtingen die voortvloeien uit het EVRM om alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van haar kunnen worden gevergd ter bescherming van het leven van de burger die gevaar loopt.

Rechtbank

De rechtbank Den Haag heeft op 4 februari 2015 de vorderingen in eerste aanleg afgewezen. De rechtbank erkent dat de politie onzorgvuldig heeft gehandeld bij het afgeven van die vergunning, maar overweegt ook dat de zorgvuldigheidsnorm van de politie bij het nemen van zo’n besluit niet de bedoeling heeft om te beschermen tegen de schade die de aanklagers hebben geleden. Omdat niet is voldaan aan het relativiteitsvereiste, leidt het met de wet strijdige handelen van de politie niet tot aansprakelijkheid voor de schade van eisers. Hiernaast oordeelt de rechtbank dat de verlofverlening van de politie aan Van der V. niet in strijd is met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.

Gerechtshof

Het Gerechtshof Den Haag is het niet eens met de beslissing van de rechtbank. De norm dat een vergunning moet worden geweigerd bij vrees voor misbruik, is juist bedoeld om burgers te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van zulk misbruik, aldus het hof. Het is aannemelijk dat bij zo’n misbruik doden of gewonden vallen. Volgens het hof moet een wapenvergunning worden geweigerd aan iemand aan wie een wapen niet kan worden toevertrouwd. Door Van der V. een wapenvergunning te geven terwijl die vanwege diens psychische problemen had moeten worden geweigerd, zijn burgers onvoldoende beschermd.

De stelling van de politie dat het causaal verband tussen het onrechtmatig handelen en de schade ontbreekt, omdat Van der V. zonder het wapenverlof ook wel op enige wijze, illegaal, aan vuurwapens zou zijn gekomen, wordt door het hof verworpen.

"Indien PHM onrechtmatig heeft gehandeld door ten onrechte een wapenverlof af te geven en [X] als gevolg daarvan met zijn vuurwapens op mensen heeft geschoten die daardoor schade hebben geleden, wordt het oorzakelijk verband tussen dat onrechtmatig handelen en die schade niet verbroken doordat zich andere feiten hadden kunnen voordoen die eveneens tot een zodanige schade zouden hebben geleid. Anders gezegd: het conditio sine qua non-verband ontbreekt niet, wanneer de schade ook zou zijn ontstaan, omdat [X] illegaal vuurwapens zou hebben verkregen als het vuurwapenverlof niet zou zijn verleend."

Op grond van voorgaande is het hof van mening dat de politie wel degelijk aansprakelijk is voor de schade van slachtoffers van de schietpartij. Omdat de schade niet rechtstreeks is veroorzaakt door de vergunningverlening, beperkt het hof de schadevergoedingsplicht tot letselschade en overlijdensschade. Dit betekent dat alleen nabestaanden en mensen die letsel opliepen in aanmerking komen voor een schadevergoeding.