Home / Publicaties / Rechtbank legt internetforum censuur op

Rechtbank legt internetforum censuur op

25/03/2009

De juridische bescherming van de hostingdienstverlener geldt niet voor de forumsite internetoplichting.nl; de "digitale persvrijheid" wijkt voor de belangen van de beschuldigde webwinkelier.

Wettelijke bescherming voor hostingproviders
Hostingproviders genieten wettelijke bescherming tegen schadeclaims die worden ingesteld in verband met de content die door derden op hun servers wordt gezet. Een klassiek voorbeeld van zo een (beschermde) hostingprovider is de ISP die zijn abonnees de gelegenheid geeft om hun "eigen" website op het internet te zetten, met gebruikmaking van de systemen van de ISP. In technisch opzicht is de ISP dan de eerst verantwoordelijke voor de inhoud van de site. Het is immers dankzij zijn apparatuur dat de site voor het publiek toegankelijk is. Feitelijk heeft de ISP echter niets te maken met de inhoud van de website en is het de abonnee die bepaalt wat er wel en niet op zijn homepage wordt afgebeeld. Daarom kan een hostingprovider in principe niet aansprakelijk worden gehouden voor de content van zijn abonnees.

Zijn de aanbieders van internetfora en discussieplatforms ook beschermd?
In de rechtspraak is de laatste tijd regelmatig de vraag aan de orde geweest of deze bescherming ook geldt voor andere internetdienstverleners, zoals advertentiesites en internetfora. Zo sprak de rechter in 2007 een verbod uit tegen vereniging Martijn om nog langer foto's van de kinderen van kroonprins Willem-Alexander en prinses Màxima op de door haar aangeboden forumsite beschikbaar te houden. Omgekeerd werd een tegen Marktplaats ingestelde eis om binnenkomende advertenties te censureren, door de rechter afgewezen. Ook kreeg de klager over een Nederlandstalige Wikipedia-pagina eind vorig jaar nul op zijn rekest, toen hij in een kortgeding procedure vorderde dat Stichting Wikipedia Nederland deze pagina "op zwart" zou zetten.

Het inzetten van "moderators" schept verantwoordelijkheid voor de inhoud van de site
De jongste jurisprudentie handelt over de internetsite internetoplichting.nl ("IONL"); een forumsite waarop consumenten kunnen klagen over internetwinkels. Een aantal gebruikers van dit forum is een discussie gestart over de internetwinkel trendylaarzen.nl. Dit heeft tot een storm aan (negatieve) berichten geleid, die voor een deel niet door de beugel konden.

Trendylaarzen.nl voerde kort na elkaar twee kortgeding procedures. In de tweede procedure oordeelde de Amsterdamse voorzieningenrechter dat IONL geen hostingprovider in de zin van de wet is, omdat haar forumsite wordt beheerd door vrijwilligers die berichten inhoudelijk beoordelen en (kunnen) verwijderen en verplaatsen. Deze beheerders (in jargon: "moderators") werken in opdracht van IONL, en daardoor gaat de bemoeienis van IONL veel verder dan het slechts ter beschikking stellen van een platform in technische zin. Daarom is IONL, aldus de rechter, "ten volle verantwoordelijk voor de publicaties op haar website (...)".

Digitale persvrijheid vs. actieve censuur
Omdat IONL herhaaldelijk ongefundeerde beschuldigingen aan het adres van Trendylaarzen heeft doorgelaten en - na klachten - heeft laten staan, moet IONL niet alleen die berichten van haar site halen, maar alle berichtgeving over Trendylaarzen verwijderen en verwijderd houden (dus ook de berichten die juridisch wel door de beugel kunnen).

Het verbod (onder dwangsom) om toekomstige berichten over Trendylaarzen door te laten, gaat erg ver, en komt in feite neer op actieve censuur. Waarschijnlijk is de rechtbank vooral zo streng geweest, omdat IONL lange tijd heeft geweigerd om de ergste berichten te verwijderen en zich weinig heeft aangetrokken van een eerdere uitspraak van de rechtbank waarin de onrechtmatigheid van de berichten reeds werd aangenomen. Niettemin begeeft de rechtbank zich hiermee op een hellend vlak , en is over deze uitspraak het laatste woord nog niet gesproken. IONL heeft aangegeven in hoger beroep te gaan en heeft in de tussentijd haar hele site gesloten, omdat zij niet kan voorkomen dat haar abonnees berichten over Trendylaarzen plaatsen (in welk geval IONL dwangsommen zou moeten betalen).