Schending Zorgplicht Casino

De rechtbank Utrecht is in haar vonnis van 17 augustus 2011 van oordeel dat Holland Casino tekortgeschoten is in de nakoming van haar zorgplicht jegens een gokverslaafde (LJN: BR6197).

Feiten

Een 46-jarige Turkse vastgoedhandelaar (hierna: "Eiser") speelde sinds 1991 kansspelen in de casino's van Holland Casino. Sinds 2000 speelde hij in de vestiging te Utrecht. In respectievelijk 1992 en 2000 gold een entreeverbod, de laatste voor een periode van 12 maanden. Nadien gold een bezoekbeperking.
Op 10 juli 2002 vond een gesprek plaats tussen Holland Casino en Eiser. Eiser vertelde in dat gesprek dat zijn casinogedrag tot twee scheidingen had geleid, hij daarnaast veel grote leningen had lopen en dat hij nooit meer tot het casino toegelaten wilde worden. Eiser heeft daarom op die dag een formulier ondertekend, waarin hij per direct verzocht om ontzegging van de toegang tot alle Holland Casino's voor een periode van onbepaalde tijd. Daarachter had Eiser met de hand ingevuld: "+ 500 jaar". Als reden voor dit verzoek had hij "zelfbescherming" ingevuld. Verder waren de vakjes "financiële problemen", "familieproblemen" en "zelfbescherming" aangekruist. Tenslotte stond op het formulier dat Eiser absoluut nooit meer wilde worden toegelaten, ook niet na een gesprek.
Vanaf begin februari 2004 verzocht Eiser desalniettemin met grote regelmaat zowel, schriftelijk, telefonisch als per e-mail om opheffing van het entreeverbod. Holland Casino wees dit verzoek telkens af. Naar aanleiding van het aanhoudende verzoek van Eiser, vond uiteindelijk op 2 maart 2005 een gesprek plaats met Eiser. In dat gesprek spraken partijen af dat Eiser voor de duur van zes maanden maximaal twee maal per maand het casino mocht bezoeken. Deze afspraak is in een door Eiser ondertekend formulier vastgelegd. In de periode die daarop volgde tot 27 oktober 2006 is de afgesproken bezoekbeperking regelmatig gewijzigd. Ook overschreed Eiser de afgesproken bezoekbeperking geregeld. Hierover hebben diverse gesprekken plaatsgevonden tussen Holland Casino en Eiser. Voorts is hierover correspondentie gevoerd.
Op 27 oktober 2006 sprak één van de spelobservanten met Eiser over zijn spelgedrag. Eiser vertelde in twee dagen tijd EUR 95.000 te hebben verloren. Eiser liet weten zich helemaal te hebben laten gaan. De spelobservant drukte Eiser op het hart wat minder te komen en wat kleiner te spelen. Op 27 juni 2007 heeft Holland Casino aan eiser een entreeverbod voor onbepaalde tijd opgelegd.

Hoewel dat niet met zekerheid uit de uitspraak kan worden afgeleid, lijkt het erop dat Eiser pas 3 jaar na het opgelegde entreeverbod tot dagvaarding van Holland Casino is overgegaan. Eiser stelde - kort gezegd - dat Holland Casino (i) zou zijn tekort geschoten in de nakoming van de overeenkomst van 10 juli 2002 en (ii) dat zij jegens Eiser in strijd met haar zorgplicht zou hebben gehandeld. Dat laatste was volgens de Rechtbank vanaf 27 oktober 2006 het geval.

Rechtbank Utrecht

De Rechtbank stelt dat, bij de beoordeling van het verwijt van Eiser aan Holland Casino, inhoudende dat zij ondanks haar bekendheid met zijn gokverslaving hem heeft toegelaten tot het casino, als uitgangspunt heeft te gelden dat personen die willen gokken in het casino in beginsel de vrijheid hebben om dat te doen en zelf verantwoordelijk zijn voor hun handelen. Dat neemt echter niet weg dat op Holland Casino een zorgplicht rust die is neergelegd in artikel 12 aanhef en onder b. en artikel 15 van de Beschikking casinospelen. Op grond van deze zorgplicht behoort Holland Casino onder bepaalde omstandigheden personen die hun gokgedrag niet meer in de hand hebben tegen zichzelf en ook ten behoeve van anderen in bescherming te nemen door aan die personen in hun eigen belang en/of in het belang van de hiervoor bedoelde anderen, de toegang te weigeren. Holland Casino heeft deze zorgplicht uitgewerkt in haar preventiebeleid en in haar reglement dat in de mogelijkheid voorziet een entreeverbod of een bezoekverbod overeen te komen (artikel 11) dan wel eenzijdig op te leggen (artikel 12). Bij de wijze waarop zij uitvoering geeft aan haar preventiebeleid komt Holland Casino beleidsvrijheid toe en past daarom een terughoudende/marginale toetsing door de rechtbank. Verder zal, gelet op het hiervoor genoemde uitgangspunt dat de bezoeker zelf verantwoordelijk is voor zijn handelen, het eenzijdig opleggen van een entreeverbod niet te snel mogen plaatsvinden. Er zal een duidelijke reden voor ingrijpen moeten zijn. Het enkele feit dat iemand verliezen lijdt of hoge inzetten doet, is daarvoor op zichzelf niet voldoende.
Vervolgens overweegt de Rechtbank dat voor de vraag of Holland Casino de op haar rustende zorgplicht heeft geschonden, gelet op het bepaalde in artikel 12 en artikel 15 van de Beschikking casinospelen, beoordeeld moet worden of Holland Casino redelijkerwijs uit voldoende duidelijke gedragingen of uitlatingen van Eiser had moeten opmaken: (i) dat hij in een zodanige toestand verkeerde dat hij zijn wil niet kon bepalen en (ii) dat zijn speelgedrag - alle omstandigheden in aanmerking genomen - in relevante mate schadelijk was voor zijn belangen of voor de belangen die direct van hem afhankelijk waren.

De rechtbank komt tot de conclusie dat dat het geval was vanaf 27 oktober 2006. De rechtbank overweegt daartoe dat, uit het feit dat Holland Casino in het verleden maatregelen heeft genomen en uit de inhoud van de in de loop der jaren door haar met Eiser gevoerde gesprekken, blijkt dat Holland Casino inzag dat Eiser zijn spelgedrag niet onder controle had en bij tijd en wijlen verslavingsgedrag vertoonde. De grote overschrijding van de voorgenomen bezoekfrequentie, in samenhang met de mededeling van Eiser aan de spelobservant op 27 oktober 2006, en de bekendheid van Holland Casino met het problematische spelgedrag van eiser in het verleden, vormde een duidelijke aanwijzing dat het niet goed ging met Eiser. Op dat moment was er, naar het oordeel van de rechtbank, alle reden opnieuw een maatregel op te leggen en kon Holland Casino niet volstaan met enkel Eiser op het hart te drukken wat minder te komen en wat kleiner te spelen. Onder deze omstandigheden kon redelijkerwijs niet worden volstaan met het wederom opleggen van een bezoekbeperking. Er was voldoende aanleiding om strengere maatregelen op te leggen in de vorm van een (on)vrijwillig entreeverbod. Door op of kort na 27 oktober 2006 na te laten aan eiser een dergelijke maatregel op te leggen, heeft Holland Casino de op haar rustende zorgplicht geschonden.

Van wanprestatie was volgens de Rechtbank geen sprake, omdat met de nieuwe overeenkomst van 2 maart 2005 tot het opleggen van een bezoekbeperking de overeenkomst van 10 juli 2002 tot het opleggen van een entreeverbod voor onbepaalde tijd achterhaald was. Volgens de rechtbank staat geen (rechts)regel er aan in de weg dat een overeenkomst voor onbepaalde tijd kan worden opgezegd of gewijzigd, bijvoorbeeld wegens gewijzigde omstandigheden. Het betoog van Eiser dat bij de totstandkoming van de overeenkomst van 2 maart 2005 sprake was van een wilsgebrek trof geen doel. Volgens de rechtbank strekt de zorgplicht van Holland Casino niet zo ver dat zij uit eigen beweging onderzoek dient te doen naar de medische en financiële situatie van een persoon die in het casino wenst te spelen. Bij de beoordeling of er aanleiding is tot het opleggen van beperkende maatregelen, zal Holland Casino dan ook in beginsel kunnen uitgaan van door de bezoeker verstrekte informatie in samenhang met zijn gedrag.

De rechtbank wees de vordering van Eiser tot vergoeding van immateriële schade af. Eiser had niet aannemelijk gemaakt dat de door hem gestelde levensvreugde en gemis aan therapeutische kansen bij de behandeling van zijn psychische klachten het rechtstreeks gevolg was van onrechtmatig handelen van Holland Casino. Bij akte mag eiser zich thans uitlaten over de uitsluitend door hem als gevolg van het onrechtmatig handelen van Holland Casino sedert 27 oktober 2006 geleden materiële schade.

Gevolgen voor de praktijk

Niet eerder werd Holland Casino aansprakelijk gehouden door de rechter. Op 23 februari 2005 ving een andere gokverslaafde bot bij de rechtbank Breda (NJF 2005, 158). Bij het Hof Den Bosch hield dit vonnis stand (NJ 2007, 402). Ook de Rechtbank Haarlem ging niet mee met de stellingen van de gokverslaafde eiser (JA 2006, 110). De rechtbank Utrecht nu dus wel, althans vanaf een bepaalde datum. Ik vraag me af of dit vonnis stand houdt in hoger beroep. Het feitenrelaas verschilt niet veel van de andere twee zaken. In alle drie de gevallen is duidelijk dat het casino een actief preventiebeleid voerde, welk beleid de gokverslaafden helaas niet van hun komst kon weerhouden. Daarentegen lijkt in de onderhavige zaak dat preventiebeleid vanaf 27 oktober 2006 min of meer te zijn losgelaten. In ieder geval kan niet uit de feiten worden opgemaakt hoe frequent Eiser nadien speelde en welke inspanningen Holland Casino verrichtte om Eiser te beteugelen in zijn spelgedrag. Evenmin is duidelijk of Eiser (nog) persoonlijke problemen had en of Holland Casino daarmee bekend was. Verder rept het vonnis niet over de eventuele sommen geld die Eiser zou hebben gewonnen. Misschien speelde Eiser wel ongeveer break even. Wat mij betreft dus nog een hoop vragen die beantwoording behoeven. Ervan uitgaande dat de journalist van het NRC Handelsblad van donderdag 1 september jl. goed is voorgelicht, zullen deze vragen in hoger beroep aan bod komen. Ik houd de uitkomst in de gaten! Zie onze Newsflash over circa 2 jaar...