05/04/2024
Deelnameplicht voor congestiemanagement
Sinds 24 mei 2022 kunnen netbeheerders aangeslotenen met een transportcapaciteit van 1 MW binnen een congestiegebied verplichten om deel te nemen aan congestiemanagement (de "Deelnameplicht"). In september vorig jaar publiceerde de ACM een evaluatie over de toepassing van congestiemanagement, waaruit blijkt dat in de regel geen gebruikgemaakt wordt van de Deelnameplicht, omdat deze volgens de netbeheerders niet duidelijk zou zijn. Op 13 november 2023 heeft de brancheorganisatie van netbeheerders, Netbeheer Nederland, codewijzigingsvoorstel 'BR-2023-1979' (het "Codewijzigingsvoorstel") ingediend bij de ACM, en daarmee ligt het in de lijn der verwachting dat binnenkort door netbeheerders veelvuldig een beroep gedaan zal worden op de Deelnameplicht. Naast dit Codewijzigingsvoorstel zijn er momenteel nog een aantal andere diverse codewijzigingsvoorstellen en ontwerpbesluiten bij de ACM aanhangig op grond waarvan de regels voor congestiemanagement gewijzigd, aangescherpt en verduidelijkt zullen worden. 1 Voor alle partijen met een elektriciteitsgrootverbruikersaansluiting kan dit gevolgen hebben voor de beschikbaarheid van hun elektriciteitsvoorziening.2 Dit is te meer relevant aangezien door een toegenomen vraag naar elektriciteit vanwege elektrificatie (niet-elektrische systemen en apparaten vervangen door elektrische varianten, hetgeen een belangrijke pijler is van de energietransitie), een toenemend aantal partijen te maken zal krijgen met (de gevolgen van) congestiemanagement. In dit artikel geven we een overzicht van de huidige en toekomstige verplichtingen op het gebied van congestiemanagement.3 Congestiemanagement Als een netbeheerder in een gebied structurele congestie voorziet moet hij dit bekendmaken via een vooraankondiging congestie en onderzoeken of congestiemanagement (of andere middelen)4 een oplossing zou kunnen bieden voor het tekort aan transportcapaciteit. Als uit dit onderzoek blijkt dat congestiemanagement ingezet kan worden (en geen van de uitzonderingen opgenomen in de Netcode Elektriciteit ("Netcode") van toepassing is)5 moet de netbeheerder congestiemanagement toepassen. Congestiediensten De netbeheerder kan bij de uitvoer van congestiemanagement gebruikmaken van de volgende twee diensten die door aangeslotenen geleverd kunnen worden ("Congestiediensten"):Biedingen voor redispatch ("Redispatching"): Aangeslotenen dienen via hun congestie serviceprovider ("CSP") biedingen in om op een specifiek moment minder of meer van het net te onttrekken of in te voeden, tegen een bepaalde vergoeding. Dit stelt de netbeheerder in staat om transportvermogen middels intradaybiedingen te verminderen. Het aangaan van een capaciteitsbeperkingscontract ("CBC") met de netbeheerder: De transportcapaciteit zoals opgenomen in een aansluiting- en transportovereenkomst ("ATO") is in principe een vast recht op transport6, wat betekent dat de netbeheerder de gecontracteerde transportcapaciteit te allen tijde beschikbaar moet stellen aan de aangeslotene. De aangeslotene kan in ruil voor een vergoeding (al dan niet met tussenkomst van een CSP) met de netbeheerder een CBC aangaan op grond waarvan dit vaste recht op transport (volledig of gedeeltelijk) kan worden beperkt door de netbeheerder, op bepaalde momenten en omstandigheden opgenomen in de CBC. In ruil voor het leveren van Congestiediensten ontvangt de aangeslotene een vergoeding van de netbeheerder. Vice versa, als een aangeslotene een Congestiedienst aanbiedt, maar deze niet nakomt moet de aangeslotene een vergoeding betalen aan de netbeheerder. Drie fasen van congestiemanagement Bij de toepassing van congestiemanagement kunnen drie fasen worden onderscheiden: (i) de vrijwillige fase van marktgebaseerd congestiemanagement, (ii) de verplichte fase van marktgebaseerd congestiemanagement, en (iii) de verplichte en niet-marktgebaseerde fase van congestiemanagement. In tegenstelling tot marktgebaseerd congestiemanagement (waarbij aangeslotenen zelf de prijs voor hun aangeboden congestiediensten kunnen bepalen), is bij niet-marktgebaseerd congestiemanagement de hoogte van de vergoeding wettelijk gereguleerd. Vrijwillige fase van congestiemanagement Na de publicatie van de vooraankondiging congestie gaat de netbeheerder met aangeslotenen met een transportcapaciteit van 500kW of meer in gesprek of zij op vrijwillige basis Congestiediensten willen leveren. Als er echter door aangeslotenen onvoldoende Congestiediensten op vrijwillige basis worden geleverd, moet de netbeheerder partijen met een transportcapaciteit van 1 MW of hoger verplichten deze te leveren, zoals hieronder nader beschreven. Verplichte fase van marktgebaseerd congestiemanagement Op grond van de Deelnameplicht kunnen partijen die een aansluiting hebben in een congestiegebied en een transportcapaciteit hebben van 1MW of hoger, als de netbeheerder daarom verzoekt verplicht worden om Congestiediensten te leveren. Indien het Codewijzigingsvoorstel geïmplementeerd wordt, kunnen netbeheerders per congestiegebied een waarde tussen de 1 MW en 60 MW bepalen op grond waarvan de aangeslotenen met een transportcapaciteit gelijk aan of hoger dan deze drempelwaarde onder de Deelnameplicht Congestiediensten moeten leveren (de "Nieuwe Deelnameplicht").7 Om kleinere partijen niet onnodig te belasten zal de netbeheerder in beginsel de drempelwaarde steeds zo hoog mogelijk vaststellen. Tevens kunnen netbeheerders op grond van het Codewijzigingsvoorstel kiezen welke Congestiedienst partijen moeten aanbieden (i.e. Redispatching of een capaciteitsbeperking, of beide) en voor iedere Congestiedienst een aparte drempelwaarde instellen. Hoewel dit niet expliciet in de Netcode staat, lijkt het onder de huidige Netcode zo te zijn dat aangeslotenen zelf kunnen kiezen welke Congestiedienst (i.e. Redispatching en/of capaciteitsbeperking) zij willen leveren. Volumes transportcapaciteit De huidige Deelnameplicht is niet duidelijk over de vraag hoeveel transportcapaciteit aangeslotenen beschikbaar moeten stellen voor de Congestiediensten. Aangezien dit tot vragen leidde wordt dit in het Codewijzigingsvoorstel verduidelijkt: partijen die onder de Nieuwe Deelnameplicht vallen zullen in beginsel hun volledige transportcapaciteit beschikbaar moeten stellen voor het leveren van de relevante Congestiedienst(en). Samen met belanghebbenden zullen netbeheerders een leidraad vaststellen die een nadere verduidelijking zal geven over de hoeveelheid vermogen die de aangeslotenen moeten aanbieden. De concept leidraad8 geeft per categorie (producenten (onderverdeeld in (i) producenten met zon, wind, of waterkracht, en (ii) thermische elektriciteitsproducenten), verbruikers, opslageenheden en gesloten distributiesystemen) aan hoeveel vermogen zij beschikbaar moeten stellen voor Congestiediensten. Sancties Hoewel in de ATO in de regel is opgenomen dat partijen zich aan de geldende Netcode houden, ontbreekt in de Netcode vooralsnog een sanctie bij het niet nakomen van de Deelnameplicht. Bij niet-nakoming9 van de Nieuwe Deelnameverplichting zal de aangeslotene een schriftelijke waarschuwing krijgen met een hersteltermijn van 7 dagen. Als na deze herstelperiode nog steeds niet aan de verplichting wordt voldaan, zal de netbeheerder een boete opleggen.10 Verplichte en niet-marktgebaseerde fase van congestiemanagement Als blijkt dat de Congestiediensten tijdens de vrijwillige fase en de verplichte fase van marktgebaseerd congestiemanagement, zoals hierboven beschreven, onvoldoende zijn om de congestie op te lossen, moeten de netbeheerders de laatste fase van congestiemanagement toepassen, d.w.z. niet-marktgebaseerd congestiemanagement. Niet-marktgebaseerd congestiemanagement is in principe een laatste redmiddel, dat pas toegepast dient te worden als één of meer van de volgende omstandigheden zich voordoet:de Congestiediensten die op vrijwillige en verplichte basis worden verleend zijn onvoldoende om de netcongestie op te lossen;er is geen marktgebaseerde oplossing beschikbaar;het aantal beschikbare elektriciteitsproductie-, energieopslag- of vraagresponsinstallaties binnen het congestiegebied is te klein om mededinging te waarborgen; ofde netsituatie leidt tot congestie op zo'n regelmatige en voorspelbare basis dat marktgebaseerde redispatching zou resulteren in regelmatige strategische biedingen, die op hun beurt meer congestie binnen het overbelaste gebied veroorzaken.11Verplichte niet-marktgebaseerde redispatchbiedingen worden aan aangeslotenen toegewezen op basis van kosteneffectiviteit en op basis van toerbeurtsgewijze toewijzing. Daarnaast zal in het geval van producenten eerst een beroep worden gedaan op biedingen van elektriciteitsproducenten uit conventionele bronnen (bijv. kolen of gas), vervolgens op biedingen van producenten met een warmtekrachtkoppeling, en ten slotte op biedingen van duurzame producenten (bijv. wind of zon). De netbeheerder heeft het recht om per onbalansverrekeningsperiode (15 minuten) de aangesloten partijen te instrueren hoeveel meer of minder volumes zij de volgende dag moeten invoeden of afnemen.12 Vrijstelling voor vitale processen Niet-marktgebaseerd congestiemanagement mag niet op alle partijen worden toegepast. partijen die op de NCTV lijst met vitale processen staan, en installaties van de Dienst Justitiële Inrichtingen, ziekenhuizen en openbaar vervoer13 ("Vitale Partijen") zijn vrijgesteld van niet-marktgebaseerd congestiemanagement. Vitale Partijen zijn verplicht dit te melden aan hun netbeheerder. Op grond van het Codewijzigingsvoorstel wordt deze vrijstelling uitgebreid tot de fasen van verplicht marktgebaseerd congestiemanagement.14 Vervolgstappen Het is nu aan de ACM om vast te stellen of het Codewijzigingsvoorstel van Netbeheer Nederland voldoet aan de wettelijke eisen van de Elektriciteitswet 1998. Als dat het geval is zal de ACM dit kwartaal nog een ontwerpbesluit publiceren waarna geïnteresseerden hun zienswijze over het ontwerpbesluit bij de ACM kenbaar kunnen maken. Naar verwachting zal het definitieve codebesluit dit jaar vastgesteld worden. Hoewel de uiteindelijke tekst van de codewijziging nog niet geheel vaststaat dienen aangeslotenen (in congestiegebieden), meer dan voorheen, er rekening mee te houden dat zij verplicht kunnen worden om Congestiediensten te leveren. Het is dan ook raadzaam om de ontwikkelingen op dit gebied te volgen en na te gaan welke Congestiediensten eventueel geleverd kunnen worden.
Socialemedia-cookies verzamelen informatie over het delen van informatie op onze website via sociale media en/of uw surfgedrag tussen sociale media, onze socialemediacampagnes en onze websites om dit beter te begrijpen. Wij doen dit om de mix van kanalen te optimaliseren via die wij onze inhoud ter beschikking stellen. Details over de gebruikte hulpmiddelen ("tools") kunt u vinden in onze Privacyverklaring.