AFM geeft nadere duiding aan verplichting tot actieve provisietransparantie

In een eerdere Insurance Regulatory Alert hebben wij aandacht besteed aan het Wijzigingsbesluit Financiële Markten 2023 (het ''Wijzigingsbesluit''), welke per 1 juli 2024 in werking treedt. Het Wijzigingsbesluit introduceert onder meer een ''actieve provisietransparantieplicht'' voor bemiddelaars en adviseurs in schadeverzekeringen.

Onlangs heeft de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") een interpretatie gepubliceerd waarin zij nadere duiding geeft aan de nieuwe verplichting tot actieve provisietransparantie. In deze Insurance Regulatory Alert bespreken wij de gepubliceerde interpretatie van de AFM.

Van passieve naar actieve provisietransparantie

Op basis van de huidige wetgeving moet een adviseur of bemiddelaar in schadeverzekeringen het bedrag van de ontvangen provisie kenbaar maken wanneer de klant daarom verzoekt. Deze verplichting wordt aangeduid als de ''passieve provisietransparantieplicht''. Per 1 juli 2024 maakt de passieve provisietransparantieplicht plaats voor een actieve provisietransparantieplicht ten opzichte van consumenten. Dit betekent dat adviseurs en bemiddelaars niet langer kunnen volstaan met het verstrekken van informatie over de ontvangen provisie enkel op verzoek van de consument, maar hier ook informatie over moeten verstrekken als de consument daar niet naar vraagt.

De actieve provisietransparantieplicht geldt niet tegenover zakelijke klanten. Ten aanzien van deze klanten blijft voor adviseurs en bemiddelaars in schadeverzekeringen een passieve provisietransparantieplicht gelden. Hierbij geldt wel de kanttekening dat per 1 juli 2024 ook op de zakelijke markt voor directe aanbieders van verzekeringen (in andere woorden: voor schadeverzekeraars) aanvullende transparantieverplichtingen zullen gaan gelden. Voor schadeverzekeraars gaat de verplichting gelden om kenbaar te maken aan zowel consumenten als zakelijke klanten wat zij aan derden, niet zijnde adviseurs of bemiddelaars, betalen als zogeheten ''aanbrengvergoeding''. Een voorbeeld van een ''aanbrengvergoeding'' is de vergoeding die schadeverzekeraars betalen aan een prijsvergelijkingssite, die niet tevens bemiddelaar of adviseur is, nadat de klant via de prijsvergelijkingssite op de website van de schadeverzekeraar komt en vervolgens daar een verzekering afsluit.

Doel actieve provisietransparantie

De AFM geeft in de interpretatie aan dat het doel van de actieve provisietransparantieplicht is om consumenten in alle gevallen inzicht te geven in de hoogte van de provisie, ook als zij daar niet zelf naar informeren. Hiermee wordt de consument in staat gesteld om kosten te vergelijken. Dit in verhouding tot de prijs en te leveren dienstverlening. 

Vorm actieve provisietransparantie

In beginsel dient het exacte bedrag van de provisie aan de consument te worden gecommuniceerd. Als het exacte bedrag van de provisie (nog) niet bekend is, kan worden volstaan met een zo nauwkeurig mogelijke indicatie van de exacte provisie. Hiervoor bestaat het concept ''fijnmazig gemiddelde''. Op basis van dit concept vergelijkt de adviseur/bemiddelaar de verzekering met andere producten met vergelijkbare risicodekkingen om vervolgens een inschatting te maken van de provisie. De AFM geeft aan dat als blijkt dat deze inschatting op een later moment gedurende de dienstverlening significant wijzigt, de consument hierover proactief dient te worden geïnformeerd door de adviseur/bemiddelaar.

Reikwijdte actieve provisietransparantie

De verplichting tot actieve provisietransparantie geldt voor schadeverzekeringsovereenkomsten die worden aangegaan vanaf 1 juli 2024. De AFM geeft aan dat de vraag of een nieuwe overeenkomst wordt aangegaan, een civielrechtelijke vraag is en ter beoordeling is van partijen zelf. Dit vraagstuk kan bijvoorbeeld opspelen bij de prolongatie van bestaande overeenkomsten. Het antwoord op de vraag of in een dergelijk geval een nieuwe overeenkomst wordt aangegaan, is mede afhankelijk van de vraag of er sprake is van een wezenlijke wijziging van de essentiële onderdelen van de bestaande overeenkomst. De AFM beveelt partijen aan om als er onduidelijkheid is over de vraag of een nieuwe overeenkomst wordt aangegaan, te handelen volgens de regels van de actieve provisietransparantie.

Nevenverzekeringstussenpersonen en provisietransparantie

Tot slot haalt de AFM in haar interpretatie de nevenverzekeringstussenpersonen aan. Dit zijn partijen die een andere hoofdberoepswerkzaamheid hebben dan bemiddelen in verzekeringen, zoals fietsenzaken, autoverhuurbedrijven, verkopers van mobiele telefoons en reisbureaus die naast hun hoofdactiviteit ook bemiddelen in verzekeringen. Onder bepaalde voorwaarden zijn nevenverzekeringstussenpersonen vrijgesteld van de vergunningplicht voor het bemiddelen in verzekeringen en een groot deel van de gedragsverplichtingen uit de Wet op het financieel toezicht en onderliggende wetgeving.

Nevenverzekeringstussenpersonen zijn ook vrijgesteld van de actieve provisietransparantieplicht. In het verlengde van de voor nevenverzekeringstussenpersonen geldende regels rondom koppelverkoop (op grond waarvan informatie over de kosten en bijbehorende lasten van financiële producten en diensten dient te worden verstrekt), beveelt de AFM nevenverzekeringstussenpersonen desondanks aan om te handelen volgens de regels van de actieve provisietransparantie.

Contact

Heeft u vragen over de naderende inwerkingtreding van de actieve provisietransparantieplicht? Neem dan contact met ons op. Wij denken graag met u mee.